Magazyn6
1301

CŁA

705

Sama taryfa celna wzoruje się na taryfie celnej rosyjskiej. Przyjęcie tej taryfy całkowicie nie było możliwe, ze względu na odmienne warunki gospodarcze; zaczerpnięć to z niej jedynie układ i nomenklaturę celną, przyczem sam układ pozycyj i punktów w polskiej taryfie celnej został znacznie rozszerzony, co wyraża się w większej ilości stawek celnych (około i 060 stawek) w porównaniu z ilością stawek w taryfie celnej rosyjskiej (około 740 stawek). W polskiej taryfie celnej z dnia 3 listopada 1919 r. znalazły wyraz dane wytyczne, ustalone uchwałą Sejmu z dnia 1 sierpnia

1919    r., a mianowicie: zwolnienie od cła surowców, obniżenie cla na półsurowce i półfabrykaty, wprowadzenie ceł prohibi-cyjnych na towary o charakterze zbytkownym oraz ochrona przemysłu.

Jednocześnie z taryfą celną i przepisami wykonawczemi do taryfy celnej, wydane zostało rozporządzenie o czasowem zawieszeniu ceł przywozowych, przyczem pierwsza lista obejmowała towary, zwolnione od cła na przeciąg 3-ch miesięcy, z możnością przedłużenia tego okresu na przeciąg czasu niezbędnie potrzebny, druga natomiast lista wymieniała towary, które mogły być zwalniane od cła w ciągu roku przez Ministra Skarbu w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu. Zawieszenie cła miało umożliwić przywóz niezbędnych towarów.

Rozporządzenie o taryfie celnej z dnia 4 listopada 1919 r. zostało zastąpione no-wem rozporządzeniem z dnia 11 czerwca

1920    r., które przetrwało do chwili wejścia w życie nowego prawa celnego; sama taryfa celna utrzymana została narazie i zastąpiona dopiero nową taryfą celną w 1924 r. Przepisy wykonawcze z dnia 4. XI. 1919 r. zostały również uchylone i w miejsce ich wydano rozporządzenie z dn. 13. XII. 1920 r. o postępowaniu cel-nem, kilkakrotnie później całkowicie przerabiane.

Ważną rolę w historji ustawodawstwa celnego odgrywa rok 1924. W roku tym została wydana nowa taryfa celna oraz ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. o uregulowaniu stosunków celnych.

Nowa taryfa celna, wprowadzona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 26 czerwca 1924 r. nie stanowiła gruntowniej zmiany taryfy celnej z roku 1919. Struktura taryfy tej nadal została utrzymana, jedynie wiele pozycyj uległo bardziej szczegółowemu podziałowi, przez co ilość stawek celnych poważnie wzrosła (z I 060 stawek do 1 850). Rewizja taryfy celnej miała na celu usunięcie szeregu niedomówień i niejasności, jakie stwierdzono przy praktycznem stosowaniu taryfy z roku 1919; poza tern przy rewizji uwzględniono w dalszym stopniu ochronę produkcji krajowej.

Taryfa celna z 1924 r. ulegała kilkakrotnym zmianom, z których ważniejsze są 2 zmiany z roku 1925, wywołane ujemnym bilansem handlowym oraz załamaniem się złotego, dalej zmiana z roku 1928 co do waloryzacji stawek celnych oraz zmiana z roku 1931, podwyższająca znacznie stawki celne od szeregu towarów.

W roku 1924 wydany został oprócz nowej taryfy ważny akt ustawodawczy z dziedziny prawa celnego materjalnego. Jest nim ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. o uregulowaniu stosunków celnych.

Do czasu tej ustawy, przepisy celne (z wyjątkiem taryfy celnej z roku 1924) były wydane w oparciu o uchwałę Sejmu z dnia i-go sierpnia 1919 r., nie ogłoszonej w Dzienniku Praw Państwa Polskiego, a zatem nie mającej mocy obowiązującej. Tern samem i rozporządzenia, wydane na podstawie tej uchwały, miały wątpliwą moc prawną. Stan ten nielegalny, naprawiony został wspomnianą ustawą z dnia 31 lipca 1924 r.

Ustawa ta ma charakter wybitnie ramowy; zawiera ona szereg zasad z dziedziny prawa materjalnego. Zasady te dotyczą ustroju obszaru celnego, organizacji władz celnych, dodatkowego nadania mocy obowiązującej wszystkim rozporządzeniom, wydanym na podstawie uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 19x9 r., o czem wyżej już wspomniano, ustalenia, że opłaty z ceł stanowią dochód Skarbu Państwa oraz szeregu uprawnień dla Ministrów: Skarbu, Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa i Reform Rolnych, a w jednym wypadku dla Rady Ministrów z dziedziny polityki celnej. Delegacje te dawały podstawę do wprowadzania ceł wywozowych, ustanawiania ulg celnych lub zwolnień cla, kredytowania należności celnych, ustanawiania zwrotów ceł przy wywozie gotowych produktów, podwyższania lub obniżania opłat manipulacyjnych, regulowania wydawania koncesyj na składy celne i zawodowego pośredniczenia przy odprawach celnych, ustanawiania ceł

45

Encyklopedja nauk politycznych.