filozofia08

Platon

ukształtował w sposób zaplanowany i rozumny, wzorując się na ideach. Rzeczy, będąc odbiciem idei, mają w nich uczestnictwo (metheksis). Powstał świat niedoskonały, ale najlepszy z możliwych - kosmos, w którym panuje harmonia, ciała niebieskie przybierają najdoskonalszy kształt kuli i poruszają się w najdoskonalszy sposób, czyli po okręgu. Największą wadą świata jest jego materialność. Tak ukształtowany kosmos ma jednak swoją duszę, podobnie jak wszystkie ciała niebieskie, a zatem rządzi nim rozum. Dusza świata nadaje kosmosowi celowości, to znaczy dąży on do zrealizowania Idei Dobra.

Źródła

Poprzedników, do których Platon się odwoływał, wskazać nie jest trudno. Zainteresowania etyczne oraz metodę dialektyki przejął od Sokratesa. W kwestiach metafizycznych czerpał inspirację zarówno u Heraklita, jak też Parmenidesa i pozostałych eleatów. Teorię duszy świata formułował w oparciu o Anaksagorasową koncepcję ducha poruszającego światem. Wiele zawdzięczał pitagorejczykom i orfikom, szczególnie jeśli idzie o poglądy na temat duszy i eschatologii, czyli życia pozagrobowego. Zdecydowanie odcinał się natomiast od sofistów i zwolenników materializmu, z zastanawiającą konsekwencją zignorował konkurencyjny w stosunku do swojego system filozoficzny współczesnego mu Demokryta. Najpoważniejsza jednak opozycja spotka Platona ze strony jego najzdolniejszego ucznia, Arystotelesa, który miał wypowiedzieć i takie zdanie: „miłuję Platona, lecz milsza mi prawda".

Wpływ i recepcja

Platon był jedną z najbardziej wpływowych postaci w dziejach filozofii europejskiej. Brytyjski filozof Alfred North Whitehead pokusił się nawet o stwierdzenie, że „najbezpieczniejsza ogólna charakterystyka europejskiej tradycji filozoficznej jest taka, iż polega ona na szeregu przypisów do Platona". Jego poglądy najpierw były kontynuowane i rozwijane przez uczniów i następców w Akademii, która przetrwała przez niemal 900 lat i została zamknięta dopiero w 529 r. n.e. przez cesarza Justyniana.

Na wczesny platonizm wpływ wywierały doktryny pitagorejczyków i sceptyków.

W czasach rzymskich do myśli Platona powracali w I w. n.e. Terencjusz Warron i i Cyceron, na przełomie I i II w. n.e. Plutarch z Cheronei.

W III w. n.e. w Aleksandrii narodził się neoplatonizm. Zapoczątkowany został przez Ammoniosa Sakkasa, a dojrzałą postać przyjął w dziele Plotyna. Neoplatonizm był doktryną Synkretyczną, poza filozofią Platona i pitagoreizmem nawiązywał też do hinduskiej i żydowskiej myśli mistycznej. W szkołach nauczano go do VI w. n.e.

•V tym czasie oddziaływał znacząco na kształtującą się właśnie filozofię chrześcijańską, szczególnie na patrystykę, czyli naukę Ojców Kościoła, działających od I do V w. n.e., między innymi na Orygenesa, pseudo-Dionizego i przede wszystkim św. Augustyna. Neoplatonizm zakładał istnienie hierarchicznej struktury bytu między Bogiem a materią,