Magazyn6
5001

742

CUDZOZIEMCY — CUKROWNICTWO

odmowy dopuszczenia obcych należy do zakresu swobodnego uznania polskich władz, a decyzja ich jest ostateczna. C. podlegają obowiązkowi meldunkowemu oraz rejestracji, a ponadto powinni posiadać dowód osobisty, jeśli ukończyli 16 lat. C. może być wydalony a nawet przymusowo odstawiony do granicy, przyczem ocena powodów i formy wydalenia wchodzą w zakres swobodnego uznania władz polskich. Przeciw zarządzeniu wydalenia przysługuje odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych, które wstrzymuje wykonanie decyzji. Omawiane rozporządzenie nie stosuje się do osób, którym przysługuje prawo eksterytorjalności. W związku z powyższem pozostają rozporządzenia: o ochronie pracy z 4. VI. 1927 r._f mocą którego pracodawca powinien uzyskać zezwolenie na zatrudnianie c. Rozp. o ruchu c. z 8. XI. 1929 r. określa szczegółowo zakres i sposób działania polskich urzędów konsularnych w sprawie ruchu obcych, wśród którego rozróżnia pobyt czasowy, i przejazd indywidualny i zbiorowy oraz osiedlanie się. Poza tern rozp. szczegółowo określa rejestrację c. oraz ich wydalanie. Rozporządzenia o dokumentach, upoważniających do przekraczania granicy z 14. IV. 1932 r., domaga się od c. paszportu, wydanego przez ich władze ojczyste a wizowanego przez polski urząd konsularny, względnie przepustki lub legitymacji, wydanych na podstawie umów międzynarodowych o urządzeniu i utrzymaniu granicy, o ułatwieniach w małym ruchu granicznym, turystycznym i t. p. Ponadto rozporządzenie przyznaje pasażerom oraz członkom załogi statków, zawijających do polskich portów z zagranicy, prawo wysiadania na ląd i poruszania się swobodnie w obrębie portu. Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez c. z 24. III. 1920 r., częściowo znowelizowana rozp. z 24. III. 1932 r., domaga się uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych, wydanego w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych, na nabycie nieruchomości przez obcych w Polsce. Położenie prawne obywateli gdańskich ujęte jest w umowie warszawskiej z 24. X. 1921 r. oraz w całym szeregu daszych porozumień polsko-gdańskich.

Literatura - Ackerberg Armand: Rechte und Pflichten der Ausldnder in Polen. Berlin 1933. — Babiński Leon: Prawo cudzoziemców w Police. Warszawa 1925. — Bogodepon A. A.t Dl® Rechtsstellung der Ausldnder in Soriet-Russland. Berlin• Breslau 1927. — Cybłchoujski Zygmunt: Prawo międzynarodowe. Warszawa 1932. De Boeck Charles: VexpuUion et tes difftculUs intemationales qu’en soulłve la pratięue. Acadómie De Droit International. Recueil des cours 1927.— Ehrttch Ludwik: Prawo narodów. Lwów 1932. — Kuma niecM-Wasiutyński-Panejko: Polskie Prawo Administracyjne w zarysie. Kraków. — Makowski Juljan: Prawo międzynarodowe. Warszawa 1930. — Rópertoire de droit intemational, publii par A. de Lapradelle et J. P. Niboyet. Condition des itrangero. Paris 1930. — Ronsmeray Chartom: Les łtrangers et la propnitó commerciale. Paris 1930. — Vordross A.: Rtgles intemationales concemant le traitement des ótrangers. Recueil des cours 1931.

Zygmunt Sarna.

Cukrownictwo.

I. C u k i e r. i. Powstanie przemysłu cukrowniczego. 2. Wyrób cukru. 3. Opodatkowanie cukru. 4. Obrót cukrem. II. Burak cukrowy.

I. Cukier.

1. Powstanie przemysłu cukrowniczego.

Cukier, będący obecnie środkiem spożywczym szerokich warstw ludności, stanowił jeszcze doniedawna przedmiot zbytku.

Olbrzymie obecne zapotrzebowanie rynku wszechświatowego na c. pokrywane jest prawie wyłącznie c._t wyrabianym z buraków i trzciny cukrowej. Oprócz tych gatunków wyrabia się w Azji i Ameryce pewne nieznaczne ilości c. z prosa cukrowego i z klonu cukrowego.

C. trzcinowy w postaci niekrystalicznej znany był już w starożytności w Indjach, w Chinach i wśród ludów Oceanji. Wyrób twardego 1 białego c. powstał w Persji, do której trzcina cukrowa dostała się w końcu piątego wieku po Narodzeniu Chrystusa z północnych brzegów zatoki Bengalskiej, gdzie rosła dziko. Następnie zaś Arabowie, podbiwszy Persję w połowie siódmego stulecia, rozwinęli w tym kraju szeroko uprawę trzciny cukrowej i wyrób c. Stąd wyrób c. z trzciny cukrowej został przeniesiony przez Arabów do innych krajów. Jednak na szeroką skalę rozwinął się wyrób c. z trzciny cukrowej dopiero w XVI wieku po zaprowadzeniu plantacyj tej rośliny na wyspach i kontynencie amerykańskim, skąd c. trzcinowy był dostarczany na rynki innych części świata. W początkach XIX stulecia powstał w Europie i rozwinął się dzięki systemowi kontynentalnemu, wprowadzonemu przez Napoleona I w 1806 r., przemysł cukrowniczo-bu raczany.

Już w 1747 r. chemik berliński Margraf stwierdził zawartość c. w buraku. Jednakże dopiero uczeń Margrafa Achard pobudował i uruchomił w 1802 r. pierwszą w Europie cukrownię w Cunnern na Śląsku. Przemyśl