Magazyn6
4701

739

CUDZOZIEMCY

Cudzoziemcy.

X. Definicja. 2. Dopuszczanie cudzoziemców. 3. Traktowanie cudzoziemców. 4. Wydalanie cudzoziemców (ekspulsjaj. 5. Wydawanie cudzoziemców (ekstradycja). 6. Obrona cudzoziemców. 7. Prawo cudzoziemców w Polsce.

1.    Definicja. Cudzoziemcem albo obcym jest, kto — bez względu na cel — przebywa stale lub chwilowo na terytorjum państwa, którego obywatelstwa względnie przynależności nie posiada.

Położenie prawne c. znajduje swe ujęcie zarówno w prawie narodów, jako też i w prawie wewnętrznem poszczególnych państw. Postanowienia prawa narodów mają. charakter powszechny, — ogólny, kiedy obowiązują wszystkie państwa, albo partykularny, kiedy stanowią podstawy prawne dla stosunków pomiędzy temi tylko państwami, które zawarły traktat, czyli umowę międzynarodową. Do traktatów, regulujących sprawy c., zaliczyć należy: pokojowe, osiedleńcze, handlowe i nawigacyjne, konsularne, obrotu prawnego i inne. Ogólne prawo narodów, powstające — jak dotąd — w formie zwyczaju, powszechnie uznanego za normę prawną, reguluje sprawy natury zasadniczej. Szczegółowe ich określenie pozostawia zgodnej woli państw, przejawiającej się w treści umów międzynarodowych, względnie swobodnemu uznaniu, któremu wyraz dają państwa w normach ich prawa wewnętrznego. Do spraw o charakterze zasadniczym, a z ruchem c. związanych, należą: dopuszczanie i traktowanie c. oraz obrona obcych przez ich władze ojczyste.

2.    Dopuszczanie cudzoziemców. Kwestja ta jest przedmiotem żywych dyskusyj na konferencjach międzynarodowych, które po dziś dzień nie doprowadziły do jednomyślności przedstawicieli państw, biorących w nich udział. W literaturze również istnieją pod tym względem odmienne zapatrywania autorów. Jedni utrzymują bowiem, że państwa, na mocy prawa narodów, mają w pewnych warunkach obowiązek dopuszczania c. na swoje terytorjum; drudzy natomiast stoją na stanowisku, że rozstrzyganie tej kwestj i należy do wyłącznej kompetencji każdego państwa zosobna. Praktyka międzynarodowa potwierdza raczej pogląd drugi i za nim też należy się opowiedzieć. Bo, gdyby nawet przypuścić istnienie normy prawnej, nakładającej na państwa obowiązek dopuszczania c. na swoje terytorjum, to jednak określanie warunków, od zaistnienia których zależy uzyskanie zezwolenia na wjazd obcych, jest bezsprzecznie domeną swobodnej oceny poszczególnych państw. W takiem zaś oświetleniu norma prawna, o której mowa, pozbawiona jest realnego znaczenia, gdyż każde państwo znajdzie zawsze dostatecznie silny argument, którym uzasadnić potrafi słuszność odmowy dopuszczenia obcych na swoje terytorjum; innemi słowy, nieprzestrzeganie takiej normy nie potrafiłoby ściągnąć międzynarodowej odpowiedzialności państw. Niedopuszczanie obcych może jednakże spowodować ujemne skutki choćby w postaci retorsji, będącej sposobem odwzajemnienia się w stosunkach międzynarodowych. Państwa, należące do społeczności międzynarodowej, mimo braku nakazu prawnego dopuszczania obcych, nie zamykają normalnie swych granic przed napływem c., jeśli nie zagrażają oni dobru państwa, oraz jeżeli wypełnią warunki, od których zależy ich dopuszczenie na obce terytorjum państwowe. Szczegółowe określenie warunków oraz sposobu dopuszczania obcych wchodzi w zakres wewnętrznego ustawodawstwa każdego państwa zosobna, które, dbając o zapewnienie na swojem terytorjum porządku i bezpieczeństwa, moralności, higjeny, ochrony rynku pracy i z innych jeszcze względów, poruczają czuwanie nad ruchem obcych swym stałym przedstawicielstwom zagranicą, t. j. konsulatom i poselstwom. Poza tern znamienny wpływ na ruch c. posiada okoliczność, czy państwa pozostają w stanie pokoju, czy wojny. Wojna powoduje bowiem znaczne ograniczenie ruchu c., a nawet prowadzi nieraz do całkowitego zamknięcia granic, szczególnie dla obywateli przeciwnika.

8. Traktowanie cudzoziemców. Według ogólnie obowiązującej zasady prawa narodów wszystkie osoby i rzeczy, znajdujące się na terytorjum państwa, podlegają jego zwierzchnictwu z wyjątkiem tych, które korzystają z przywileju eksterytorjalności. Na mocy tej zasady każde państwo reguluje swój stosunek do osób i rzeczy jemu podległych drogą wewnętrznego ustawodawstwa, według swego swobodnego uznania. Jednakże w stosunku do obcych swobodne uznanie doznaje pewnych ograniczeń, podyktowanych postanowieniami prawa narodów, które nakładają na państwa obowiązek odpowiedniego traktowania c. Wytyczną w tym względzie jest zasada, potwierdzona wielo-

47*