Magazyn6
4901

741

CUDZOZIEMCY

objaw ich traktowania, t. j. masowe wydalenie z kraju pobytu.

4.    Wydalenie cudzoziemców (ekspulsja). Zgodnie z brzmieniem ogólnego prawa narodów państwa mają prawo wydalania c. ze swego terytorjum. Wydalenie jest aktem administracyjnym, który może mieć poparcie w wyroku sądowym. Wydalenie może być indywidualne, kiedy dotyczy jednej osoby, albo masowe, kiedy obejmuje pewną ściśle oznaczoną kategorję c. To ostatnie bywa zazwyczaj czasowe, t. zn. obowiązuje aż do chwili ustania przyczyn wydalenia. Natomiast ekspulsja indywidualna łączy się z zakazem powrotu. Wydalony ma obowiązek opuszczenia granic państwa w obrębie oznaczonego czasu, a w wypadkach wydalenia za czyny hańbiące lub niezast >sowanie się do nakazu wydalenia może nastąpić nawet deportacja, t. zn. dostawienie c. do granic państwa pod nadzorem władz bezpieczeństwa. Uzasadnieniem prawa do wydalania c. jest obowiązek państw dbania o zachc wa-nie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego kraju. W szczególnych więc i uzasadnionych zarazem wypadkach państwa usuwają ze swego terytorjum niepożądane i zagrażające jego żywotnym interesom jednostki, pojedyńczo czj grupowo, na stałe lub czasowo.

5.    Wydawanie cudzoziemców (ekstradycja). Wydalanie c. należy odróżnić od aktu zw ekstradycją, polegającego na wydaniu c drugiemu państwu, które jest kompetentne do jego sądzenia i ukarania za przestępstwa, popełnione zagranicą. Niektóre państwa wydają nawet własnych obywateli, co jest jednakże wyjątkiem od ogólnej zasady. Obowiązek wydawania cudzoziemców wypływa z traktatu ekstradycyjnego (np. między Polską a Francją z dn. 30 grudnia I9²5 ^r-). W braku umowy państwa mogą wydawać obcych według swego uznania.

Powodem dokonywania ekstradycji jest dążenie państw do udzielania sobie wzajemnie pomocy sądowej _w sprawach karnych, a zarazem chęć zapewnienia wymiaru sprawiedliwości. Nie wydaje się natomiast c. za przestępstwa polityczne, za czyny, za które grozi jedynie kara aresztu lub nieznaczna kara więzienia jako też w tych wypadkach, kiedy państwo pobytu c. jest również kompetentne do jego ukarania i z innych jeszcze powodów, uwidocznionych w traktacie ekstradycyjnym. Postępowanie ekstradycyjne przeprowadza się na drodze dyplomatycznej.

6.    Obrona cudzoziemców. Na mocy ogólnego prawa narodów państwa mają prawo do udzielania swoim obywatelom zagranicą opieki i obrony przed naruszaniem ich uprawnień ze strony władz pańsiwa obcego. Organami, powołanemi do spełniania tych zadań, są posłowie i konsulowie. Pierwsi, układając wszelkie stosunki pomiędzy państwem wysyłaj ącem a przyj mu ją-cem, stwarzają tern samem podstawy prawne dla spraw z pobytem c. związanych. Drudzy natomiast, przeznaczeni do bezpośredniej styczności z poruczonemi ich opiece osobami, mają obowiązek czuwania nad przestrzeganiem, ze strony państwa przyjmującego, obowiązujących postanov ień prawa międzynarodowego. W razie dostrzeżenia naruszeń, prawem a zarazem obowiązkiem konsulów jest przeciwdziałanie u władz miejscowych, zwane interwencją konsularną. Ma ona na celu zapobieganie wyrządzaniu krzywd obejm, jest więc obroną o charakterze prewencyjnym, tern bardziej, że konsul normalnie nie ma dostępu do władz centralnych. Z chwilą, kiedy interwencja konsularna nie odniesie skutku, a zarazem kiedy c. wyczerpał wszelkie środki obrony prawem miej-scowem przewidziane, wówczas sprawa przechodzi w ręce posła, który wszezjma postępowanie dyplomatyczne. Celem tego postępowania jest uzyskanie ze strony państwa, przyjmującego obcych, naprawienia wyrządzonej im krzywdy łącznie z wynagrodzeniem szkody, gdyż za przekroczenie obowiązujących postanowień prawa narodów państwo jest międzynarodowo odpowiedzialne.

7.    Prawo cudzoziemców w Polsce. Polska unormowała swój stosunek do c. w całym szeregu ustaw' i rozporządzeń oraz w licznych umowach międzjmarodowych. Do rozporządzeń podstawowych zaliczyć należy rozporządzenie o c. z 13. VIII. 1926 r., które na samym wstępie postanawia: , ,Za c. uwrażany jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. C., posiadający przjmależ-ność państwową dwóch lub więcej państw, ma być przy stosowaniu niniejszego rozporządzenia traktowany, jako przynależny do jednego z nich, według swobodnego uznania polskich władz państwowych". Rozporządzenie przyznaje c. prawo wjazdu, przebywania i przej :żdżani a przez terytorjum polskie w razie uzyskania zezwolenia przez polskie urzędy konsularne. Ocena powodów