Magazyn6
0001

792

CZECHOSŁOWACJA

Stan średni......17

Demokraci narodowi . .    17

Faszyści....... 6

Ludowcy słowaccy ...    22

Henlein........44

Soc. Dem. Niemcy ... xi Agrarjusze niemieccy . .    5

Chrzęść, spoi. Niemcy .    6

Węgrzy........ 9

Przy istnieniu w sejmie 14 stronnictw i braku jednego stronnictwa, mającego przewagę, jedyną możliwą formą rządów parlamentarnych są rządy koalicyjne. Takie też rządy istniały w Cz. w ciągu całego powojennego okresu i trzeba powiedzieć funkcjonowały zupełnie dobrze i sprawnie. Podstawę rządów koalicyjnych stanowiły zawsze trzy stronnictwa: agrarjusze, socjalni demokraci i socjaliści narodowi. Wchodzili do rządów zwykle także przedstawiciele stronnictw niemieckich, dopiero powstanie ruchu, którego przywódcą jest Henlein, zmieniło radykalnie sytuację pod tym względem.

Stronnictwa w Cz. rozporządzają obfitą prasą. Organem urzędowym rządu wydawanym po niemiecku jest „Prager Presse“. Organami głównych stronnictw są: agra-rjuszy — „Venkov“, socjalnych demokratów — „Pravo lidu“, socjalistów narodo wych — „Ceske Slovo“, demokratów narodowych — „Narodni Listy".

4. Polityka zagramczna. O polityce zagranicznej Cz. decyduje jej położenie geograficzne, natura jej granic, oraz różnoli-tość składu jej ludności. Wszystkie te czynniki zmuszają Cz. do dbałości o zachowanie pokOiM. Widzimy też, że we wszystkich zabiegach pokojowych, jakie były robione w Europie od czasu ukończenia wielkiej wojny bierze polityka czechosłowacka bai -dzo żywy i gorliwy udział. Zgodnie z ideo-logją tych, co tą polityką kierowali od chwili powstania państwa, była podstawą polityki zewnętrznej działalność w Lidze Narodów. Nie było też wierniejszych wyznawców ideologji Ligi i gorliwszych działaczy na jej terenie jak przedstawiciele Cz. Pracowali oni nietylko na rzecz interesów bezpośrednich swego kraju, lecz także wszędzie, gdzie chodziło o ogólne interesy Ligi i sprawy z dziedziny życia międzynarodowego.

Równocześnie, ulegając koniecznościom politycznym czasów obecnych starali się kierownicy polityki zewnętrznej Cz. o asekurowanie się przez przymierza. Zgodnie z tradycją z okresu wojny utrzymywali dobre stosunki z mocarstwami zarhodnie-mi, w pierwszej linji z Francją i z Anglją. Francuscy wojskowi byli organizatorami armji czechosłowackiej, współdziałanie polityczne z Francją było i jest podstawą całego systemu polityki zagranicznej Cz. Dla zabezpieczenia swych interesów na wschodzie Europy stali się politycy czechosłowaccy inicjatorami związku państw, znanego pod nazwą Małej Ententy, mającej być odpowiednikiem Wielkiej Ententy zachodniej. Formacja ta przygotowywała się już w czasie wojny, została zaś powołana do życL po podróży ministra spraw zagranicznych Cz. BeneSa do Belgradu i Bukaresztu w sierpniu roku 1920. Cz., Jugo-sławja i Rumunja zawarły ścisły sojusz, który oddał tym krajom w ciągu lat szesnastu swego istnienia duże usługi, zarówno na terenie Ligi Narodów jak w polityce związanej z tern wszystkiem, co się działo w Europie wschodniej, gdzie państwa, powstałe na gruzach Mona^rchji Austrjacko-Węgierskiej mają liczne wspólne interesy. Naczelnem zadaniem tych państw było oczywiście utrzymanie tego układu tery-torjalnego, jaki w wyniku wielkiej wojny został ustalony w traktatach podpisanych w roku 1919 w okolicach Paryża. Była tedy polityka państw Małej Ententy anty-rewizjonistyczna i pokojowa. Wobec odbudowy sił niemieckich i wzrostu znaczenia Niemiec w polityce europejskiej, co musi się oczywiście przyczyniać do wzmożenia dążeń rewizjonistycznych nietylko w Niemczech, lecz i w innych krajach niezadowolo-njch z wyniku wojny, kierownicy Malej Ententy postanowili zacieśnić wiążące ich węzły i 16 lutego 1933 roku podpisali w Genewie „Pakt organizacji Małej Ententy", tworząc stałą Radę złożoną z ministrów spraw zagranicznych trzech państw, Radę gospodarczą i stały Sekretarjat.

Stosunki polityczne między Cz. a Polską, po załatwieniu sporu o Śląsk Cieszyński były przez dłuższy okres czasu poprawne. Obydwa kraje są wszak jednakowo zainteresowane w utrzymaniu i wzmocnieniu ogólnego układu terytorjalnego powstałego w wyniku wielkiej wojny. W roku 1934 zaostrzyły się stosunki między Polską i Czechosłowacją w związku z położeniem ludności polskiej w czechosłowackiej części Śląska Cieszyńskiego. Według obliczeń czeskich mieszka na terytorjum należącej do