Magazyn6
0101

793

CZECHOSŁOWACJA — CZEKOWE PRAWO

Cz. części Śląska około ooo Polaków, według obliczeń polskich („Polacy w Czechosłowacji w świetle faktów i liczb". Warszawa 1935) — około 120000. Polacy ci skarżą się na to, że władze czechosłowackie dążą do ich wynarodowienia w dziedzinie stosunków szkolnych, gospodarczych i administracyjnych, rząd polski uzależnia ogólny swój stosunek polityczny do Cz. od tego jak jest traktowana ludność polska w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Na tem tle wynikło i trwa dotychczas nieporozumienie, mimo braku zasadniczych sprzeczności na tle ogólnych interesów politycznych w Europie.

Polityka zagraniczna Cz. ma cechy wielkiej stałości i konsekwencji. Wynika to z wielkiego wyrobienia politycznego społeczeństwa, z jego świadomego patrjotyzmu, oraz z tego, że kierownictwo polityką państw spoczywa w ciągu całego okresu powojennego w rękach jednych i tych samych ludzi. Na tę politykę, zwłaszcza zewnętrzną, mieli decydujący wpływ prezydent Tomasz Masaryk i minister spraw zagranicznych Edward BeneS. Złączeni wspólnością ideową i długoletnią współpracą byli zgodni w swem działaniu politycznem. Ustąpienie prezydenta Masaryka w roku 1936 nie przerwało tej ciągłości, bo na jego miejsce na najwyższy urząd państwowy został wybrany Edward BeneS, a ministrem spraw zagranicznych został najbliższy współpracownik tego ostatniego Kamil Krofta.

Literatura: Benes* E.: Der Au fstand der Nationen. Berlin 1928. — Benm* E.t Le pacte d^ganisaiion de la Petite Entenks. Praffue 1933. — Bororieka J.: Ten Yeare of Czeehmlomk Połitic*. Pragnę 1929. — Chmelar JPolitical Parttes in Czechoslomkia. Pragnę 1926. — Krofta K.t Lee nouveaux Etate dana VEuropę Centrale. Pragnę 1930„ — Nosek F-i Ind. pendent Bohemia. London 1918.

Stanisław Kozicki.

Czeczeńcy.

Cz., lud kaukaski, zamieszkują wsch. część płn. zbocza Kaukazu. Według spisu z 1926 r. było ich tam 296 282. W 1922 r. utworzono autonomiczny obszar Czeczeńców, w 1929 przyłączono doń okręg Cun-żewski i miasto Groznyj z okręgiem przemysłowym, razem 11 500 km^J i 533 800 m. (1932). Zajęcia ludności: hodowla bydła rolnictwo, przemysł chałupniczy. Bogactwo ropy naftowej stanowiącej 29,1% rosyjskiej produkcji.

Kob.

Czekowe prawo.

I. Uwagi ogólne. II. Instytucje czekowe. I. Zdolność czekowa. 3. Wystawienie i forma czeku. 3. Wymogi czeku. 4. Indos. 5. Przyjęcie. 6. Okres na przedstawienie czeku ; do zapłaty. 7. Zapłata czeku. 8. Odpowiedzialność za zapłatę czeku. 9. Przedawnienie. 10. Niesłuszne zbogacenie. 11. Przepisy prawa czekowego mniejszej wagi. 12. Opłata stemplowa.

I. Uwagi ogólne.

Instytucja czeku rozwinęła się głównie w Anglji, skąd przeszła na kontynent Europy. Nazwa „czek“ ma pochodzić od angielskiego to check — sprawdzać, kontrolować, lub od exchequer — urząd skarbowy. Według jednak dawnych kronik flamandzkich, czek od niepamiętnych czasów był w użyciu w Antwerpji pod nazwą „beuńjs", skąd go w połowie XVI-go stulecia przeszczepiono na grunt angielski. W każdym razie ten środek zapłaty mógł nabrać znaczenia dopiero z rozwojem banków depozytowych i izb rozrachunkowych. Początek rozwoju obrotu czekowego w Anglji odnosi się zwykle na koniec XVIII-go stulecia, gdy angielskie banki akcyjne (joint stock banks), nie mogąc — wobec nadanego Bankowi Anglji w r. 1742 przywileju wypuszczania rewersów płatnych za okazaniem lub okazicielowi — wydawać klientom rewersów, płatnych w ich kasach, zaczęły zapisywać na kredyt klientów sumy im należne i wydawać formularze, które klienci mogli zkolei wydawać osobie dowolnej, a które płatne były za okazaniem i okazicielowi (do r. 1854 w Anglji znano tylko czeki na okaziciela).

W ten sposób tytuły te, stając się czekami, wyodrębniły się od biletów bankowych. Obecnie każdy prawie w Anglji posiada rachunek czekowy w banku i płaci wszystkie swoje długi czekiem; wypłata należności czekiem, a nie gotówką, stała się nawet w Anglji świadectwem przynależności płatnika do lepszych sfer. Czek jest również nadzwyczaj rozwinięty w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej; szczególnie czek „certyfikowany" ma tam duże znaczenie.

Czek w odróżnieniu od wekslu nie jest narzędziem kredytu, nie jest papierem kredytowym (wyjątek stanowi t. zw. czek post-datowany, o czem niżej), jest natomiast środkiem zapłaty, jako surogat pieniądza, lub środkiem wycofania pieniędzy; jest on środkiem przeniesienia i kompensacji. Dzię-