Magazyn6
0401

796

CZEKOWE PRAWO

cenią posiadaczowi czeku, o czem powyżej mówiliśmy.

Czy możliwe jest ciągnienie czeku na kilku trasatów? Tą kwest ją zajmowała się Konferencja haska z 1912 r. 1 genewska z 1931 r. ze względu na tytuł, zwany tra-vcllers-check (czek podróżny), na mocy którego można podnosić pieniądze u różnych bankierów i w rozmaitych miejscach. Należy uznać, iż tego rodzaju tytuły, choć nazywają się czekami, nie są czekami w ści-słem tego słowa znaczeniu, gdyż nie zawierają polecenia zapłaty, lecz obietnicę wydającego taki czek; są one raczej listami kredylowemi, zawierającemi pokwitowanie z odbioru pieniędzy (pogląd F i s c h e 1 a, eksperta niem. na konfer. haskiej z 1912 r.). Bouteron (Le cheąue, str. 161) uważa, iż polecenie, skierowane w sposób alternatywny lub sukcesywny do dwóch lub kilku trasatów, nie jest czekiem, a jest wekslem prostym, wystawionym przez bank na swe oddziały lub swych korespondentów. Sąd N. w wyroku z 9 lutego 1926 r., Izba III, Rw. 2294/1925 wypowiedział się, iż amerykańskie czeki podróżne nie są czekami w rozumieniu ustawy czekowej i że w razie niehonorowania takiego czeku posiadacz ma prawo do ewikcji przeciw temu, od kogo czek nabył.

W poleceniu, zawartem w czeku, powinna być ściśle oznaczona suma. Ograniczeń co do wysokości sumy czekowej ustawy nie znają. Aczkolwiek ustawy zajmują się tylko czekami, wystawionemi na pieniądze (boć i weksel może być wystawiony jedynie na pieniądze), tern niemniej życie handlowe zna czeki na papiery wartościowe (Effecten-scheks) i' czeki towarowe (Warenscheks).

Co do niezgodności sumy, wypisanej literami i wyrażonej liczbami, stosują się przez analogję przepisy ustaw wekslowych (art. 9 ustawy poi.).

Niektóre ustawy wyraźnie mówią o funduszu wystawcy (pokryciu).

Ustawa francuska jest bardzo surowa w swem wymaganiu, aby u trasata istniało pokrycie uprzednie i rozporządzałne.

Pokrycie, czyli fundusz, wypływa z układu (wyraźnej lub dorozumianej umowy), zawartego między wystawcą a trasatem, na mocy którego ten ostatni zobowiązuje się opłacać czeki wystawcy do pewnej wysokości; układ ten stanowi też o odpowiedzialności trasata w razie odmowy zapłaty i wystawcy za wypłaty, dokonane przez trasata.

O źródle pokrycia mówiliśmy już na wstępie. Fundusz (pokrycie) nie powinien być obciążony aresztem, czyli zapowiedze-niem i trasat musi mieć prawo swobodnego czerpania z niego dla zapłaty czeków.

Według art. 60 i 61 poi. ustawy czekowej wystawca powinien mieć przy wystawieniu czeku odpowiednie pokrycie u trasata, po wystawieniu czeku nie może wystawca rozporządzać pokryciem w wysokości sumy wystawionego czeku. Jeżeli czek nie został zapłacony bądź z powodu braku pokrycia w chwili wystawienia go, bądź z powodu rozporządzenia pokryciem po wystawieniu czeku tprzed upływem okresu do przedstawienia, o którym jest mowa w art. 29 poi. ustawy czekowej), następują dla wystawcy niekorzystne skutki, posiadacz bowiem czeku, poszkodowany wskutek takiego czynu wystawcy, może żądać od niego wynagrodzenia wszelkich szkód, a co najmniej zapłaty 6% od sumy czeku, która nie została pokryta. Te 6% (co najmniej) stanowią karę prywatną (Geldbusse), którą wystawca będzie musiał zapłacić dodatkowo dc całej sumy czekowej (wraz z innemi należyto-ściami); do tych 6% ma poszkodowany posiadacz zawsze prawo, chociażby wysokości szkody nie zdołał udowodnić; szkoda, sięgająca ponad 6% od niepokrytej sumy czekowej, musi być już udowodniona. Art. 61 zawiera, prócz tego, przepis następujący: kto wystawia czek, nie mając u trasata potrzebnego funduszu do rozporządzenia, łub po wystawieniu czeku rozporządza pokryciem, jeżeli skutkiem tego zapłata nie nastąpiła, podlega karze więzienia do 2 lat i grzywny lub aresztu do 2 lat i grzywny; jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub grzywny do 5 000 złotych. Ten przepis ma w zasadzie na celu zapobieżenie wystawiania czeków bez pokrycia; czeki takie są istotnie plagą, odstręczającą społeczeństwo od korzystania z czeku, jako środka umożliwiającego szybką i łatwą zapłatę bez uruchamiania gotówki. Sankcja karna z art. 61 występuje jednak tylko w razie niezapłacenia czeku; wystawca nie może więc być pociągnięty do odpowiedzialności z tego art., jeżeli, wystawiając czek, nie miał u trasata wystarczającego pokrycia lub pokrycie to wycofał później, lecz pomimo to czek został zapłacony. Obojętne przytem jest, czy w chwili przedstawienia czeku do zapłaty brak było zupełnie pokrycia, czy też

f

(

*