2013 10 28 01 13

60

CZ. II. PRZESZŁOŚĆ

Około 180 milionów lat temu można było rozpoznać pewne części wszystkich kontynentów oraz główne oceany, ale nie były one połączone tak jak dziś i tylko w przybliżeniu były tego samego kształtu. Najbardziej widoczną różnicą było, że północne i południowe masy lądowe były rozdzielone ogromnym morzem, Morzem Tetydy. Północne i zachodnie części Wysp Brytyjskich stanowiły część kontynentu pół-nocnoamerykańsko-grenlandzkiego. Większość dzisiejszej Europy leżała na dnie Tetydy.

Liczne dowody świadczą, że w kredzie Ameryka Południowa i Afryka uzyskały połączenie z kontynentami północnymi za pośrednictwem przesmyków lądowych. Połączenia te trwały stosunkowo krótko. Afryka została ponownie odcięta, być może jeszcze przed końcem kredy, zaś Ameryka Południowa zaledwie parę milionów lat później, tracąc połączenie z Ameryką Północną we wczesnym paleocenie. Przez resztę paleocenu i eocan oba te kontynenty nie miały żadnego połączenia z lądami północnymi.

Afryka pierwsza odzyskała łączność z północą, prawdopodobnie w oligoceraie, a dopiero znacznie później Przesmyk Panamski ponownie połączył Amerykę Południową i Północną.

W tym późniejszym okresie, kiedy Afryka i Ameryka Południowa łączyły się z północą, Wyspy Brytyjskie stały się częścią Europy i przestały być oddalonym skrawkiem kontynentu amerykańsko-grenlandz-kiego.

Również w kenozoiku zachodziły zmiany na obszarze płytkiego morza między Alaśką i Syberią. Wydaje się, że tam, gdzie dziś jest Cieśnina Beringa wielekroć był ląd, a niekiedy obejmował on również i dalej ku południowi leżące wyspy tego rejonu. W tej okolicy ląd był jednak niestały i równie często stanowił dno morsiklie.