2013 10 28 01 59

68

CL. II. PRZESZŁOŚ

zów ogoniastych jest równie niejasne. Rodzina Ambystomidae (aksolotle) jest znajdowana w kredzie, salamandry w eocenie, salamandry olbrzymie w oligocenie. Ich powiązania wzajemne ocenić niełatwo. O ewolucji płazów beznogich nie wiadomo nic.

Spośród gadów po wymarciu wielkich rzędów mezozolicznych tylko cztery rzędy przeżyły erę 'kenozoiezną. Są żółwie, krokodyle, jaszczurki z wężami oraz tuatary (Sphenodon). Żółwie dają się rozpoznać w triasie, a w jurze rozdzieliły się na dwie grupy, znane do dziś, na Pleurodira i Cryptodira. Obie grupy podzieliły się na współczesne rodziny w kredzie. Rodziny krokodyli były także ustalone przed nadejściem ery kenozoicznej i tak samo było zapewne z rodzinami jaszczurek i wężów. Rodziny wiaranów i legwanów mogą być najstarsze i wraz z agamami (zapewne potomkami legwanów) są znane z kredy. Teju (Teiidae), jasz-czurkowate i kameleony są przypuszczalnie późniejszymi odgałęzieniami, tak jak i węże, które prawie na pewno pochodzą od jaszczurek zbliżonych do waranów. Sphenodon należy do najstarszej rodziny gadów żyjących, rodziny, która była liczna już we wczesnym mezozoiku.

Ptaki porzuciły główny pień gadów, prawdopodobnie w jurze i rozwijały się niezależnie, pozostawiając w skałach niewiele śladów swojej dalszej historii.

Era kenozoiczna była najważniejsza dla ssaków. To była wielka chwila w ich ewolucji. Przedtem ssaki były nieliczne i w stosunkowo krótkim czasie stały się panującymi zwierzętami lądowymi.