Magazyn6
0501

897

DOCHÓD

więc mniejsza od wartości chleba o 0,01 zł. Wynikło to stąd, że M7 nie zostało już rozłożone na P₈, Z_g, oraz Me.

2. Bardziej i mniej uchwytne składniki dochodu społecznego. Zsumowanie wszystkich płac i zysków netto, obliczonych w pieniądzu, nie ujmuje całości dochodu społecznego. Poza temi jego częściami składowe-mi pozostaje między innemi dochód osiągany z użytkowania dóbr trwałych. Nietrudno jest uwydatnić znaczenie tego działu dochodu.

Wyobraźmy sobie dwa społeczeństwa, których dochody pieniężne są równe. W społeczeństwie A ludność miejska mieszka w domach czynszowych, w społeczeństwie B we własnych domach. Dochód społeczny w społeczeństwie A w wysokości 10 mi-1 jardów rozkłada się jak następuje: 5 miljar dów stanowią płace, 2 miljardy dochód netto właścicieli domów czynszowych, 3 miljardy dochód netto innych przedsiębiorców. W społeczeństwie B niema dochodów uchwytnych pieniężnie z wynajmu mieszkań. Dochód (również 10 miljardów) rozdziela się pomiędzy płace (6 miljardów) i zyski netto przedsiębiorców, dostarczających pożywienia, odzieży i t. d. (4 miljardy). Jasne jest, że dochód realny społeczeństwa B jest wyższy, choć pieniężnie wynosi tę samą sumę. Prócz niej bowiem społeczeństwo B korzysta z dochodu nie przechodzącego przez rynek, w postaci użyteczności, płynących z mieszkania. Dzięki temu cała suma dochodu (10 miljardów) może być w społeczeństwie B poświęcona na inne rodzaje konsumcji i z tą kwotą (6 miljardów + 4 miljardy) wystąpią na rynku tych użyteczności, czerpiący dochody z pracy oraz z zysków. W społeczeństwie A natomiast popyt na wszelkie inne użyteczności (poza mieszkaniami) wyraża się sumą 8 miljardów (3 miljardy plac po opłaceniu czynszów, 2 miljardy dochodu netto właścicieli domów, 3 miljardy zysków netto innych przedsiębiorstw).

W> obraźmy sobie zkolei inne społeczeństwo, w którem część ludności przechodzi od systemu mieszkania w domach czynszowych do mieszkań we własnych domach. Jak się to odbije na dochodzie społecznym? Mogą tu zajść dwa różne wypadki: wille budowane były z oszczędności, odkładanych z dochodu, t. j. z uprzedniego zmniejszania konsumcji poniżej poziomu dochodu. Mamy wówczas do czynienia ze wzrostem kapitału i owa uprzednia obniżka konsumcji lokatorów wyrówna się teraz zwiększeniem z ich strony konsumcji. Spadek kon sumcji kamieniczników zostanie wyrównany przez zwiększenie konsumcji lokatorów domów czynszowych, którzy wskutek obniżki czynszów będą mieli więcej wolnych pieniędzy na innego rodzaju konsumcję.

Dochód pieniężny nie będzie coprawda większy od poprzedniego. Ale zwiększona kapitalizacja da „ukryte" oprocentowanie w postaci „darmo" używanych mieszkań. Dochód społeczny zatem wzrośnie. Inaczej wygląda ta sama sprawa, jeśli budowa willi prywatnych jest tylko przemieszczeniem już poprzednio posiadanego majątku. Wyobraźmy sobie, że budujący willę trzymali poprzednio te same kapitały w bankach. Pobierali od nich procent, którym opłacali czynsz lokatorski. Po ulokowaniu tych samych kapitałów w budowie willi znikną te procenty i obniży się suma czynszów otrzymywanych przez „kamieniczników". Dochód pieniężny zatem zmaleje. Czy zmaleje jednak rzeczywisty dochód społeczeństwa? Zamiast procentów, wydawanych poprzednio przez lokatorów na czynsz mieszkaniowy — otrzymują oni darmo użytkowanie swoich willi. Obniżka czynszów w domach czynszowych odbije się albo na tern, że pozostali lokatorzy (których czynsze też spadną* wydadzą więcej na inne rodzaje konsumcji, albo że za to samo komorne wynajmą teraz większe mieszkanie, albo najprawdopodobniej zajdzie kombinacja obu tych wypadków. Każda z tych ewentualności da im przyrost realnego dochodu, który wyrówna straty kamieniczników. Suma dochodu społecznego pozostanie niezmieniona. Musi tak być, w omawia-nem społeczeństwie nie przybyło bowiem ani nie ubyło kapitału — nastąpiło tylkc jego przemieszczenie.

We wszystkich powyższych wypadkach, względnie łatwo nam przychodzi uchwycić, a nawet wycenić pieniężnie dochód, płynący z trwałych dóbr konsumcyjnych. Mamy bowiem kry tery im w postaci zastępczych użyteczności (mieszkania w domach czynszowych), dostarczanych na zasadach kalkulacji gospodarczej. Trudniej uchwycić, a niesposób ocenić dochodu z takich dóbr trwałych jak ogrody ozdobne lub dzieła sztuki. Ogród, otaczający willę, daje niewątpliwie pewną sumę satysfakcji potrzeb estetycznych. Jak ją jednak obliczyć?

Encyklopedie nauk politycznych. 57