Magazyn6
8601

978

DYPLOMACJA

w drugo i trzeciorzędnych państwach pozaeuropejskich. Tej klasie odpowiadają delegaci apostolscy papieża.

Charges d’A f f a i r e s są zawsze mianowani przez ministra spraw zagranicznych i uwierzytelniani przy ministrze. Bywają oni albo: a) szefami misji stałej i noszą wtedy nazwę Charges d’A f f a i r e s en pi ed; b) albo zastępcami posła w czasie jego nieobecności, lub też kierują placówką prowizorycznie pomiędzy odjazdem dawnego posła, a przybyciem nowego; nazywają się oni wtedy Charges d’A f f a-ires a. i. (ad interim).

Wymienieni wyżej przedstawiciele dyplomatyczni są funkcjonarj uszami państwa, które ich wysłało. Spotyka się jednak często, zwłaszcza po wojnie, przedstawicieli dyplomatycznych reprezentujących nie poszczególne państwa, lecz pewną grupę państw mniej lub więcej liczną; mają oni wtedy charakter nie narodowy, jak poprzedni, ale międzynarodowy. Należą lub należeli do tej kategorji różni Wysocy Komisarze Ligi Narodów albo Głównych Mocarstw Sprzymierzonych, Komisarze plebiscytowi, przewodniczący i członkowie różnych komisyj międzynarodowych i t. p.

5.    Obsada misji. Zależnie od swej ważności misje bywają mniej lub więcej liczne. T. zw. świta posła składa się z osób urzędowych, nieurzędowych i jego rodziny. Do personelu urzędowego (g e n s d’u n i f o r-m e) należą urzędnicy polityczni i kancelaryjni poselstwa; najczęściej spotykana nomenklatura obejmuje radców poselstwa lub ambasady, I-go i 2-go sekretarza, attaches wojskowych, morskich, handlowych, finansowych, emigracyjnych, szefa wydziału konsularnego, jeżeli taki wydział istnieje przy poselstwie, kierownika kancelarji z podwładnym mu bezpośrednio personelem, radcę prawnego, kapelana i lekarza. Do personelu nieurzędowego (gens de 1 i v-ree) należy służba posła. Sprawa przywilejów, przysługujących personelowi nieurzę-dowemu, jest sporna i niejednolicie w różnych państwach uregulowana ich przepisami wewnętrznemi.

6.    Ciało dyplomatyczne. Ogół przedstawicieli dyplomatycznych, rezydujących w da nem państwie, tworzy t. zw. ciało dyplomatyczne (corps diplomatiąue), które nie jest korporacją ani odrębnym organem międzynarodowym, ale zbiorem osób niezależnych, będących wyrazicielami autorytetu i solidarności koncertu europejskiego. Na czele ciała dyplomatycznego stoi dziekan (d e c a n u s, d o y e n), będący najstarszym rangą ambasadorem, a w państwach katolickich nuncjusz. Ciało dyplomatyczne występuje gremjalnie najczęściej z okazji uroczystości urzędowych lub dworskich. Poza tern interwencja ciała dyplomatycznego może nastąpić w razie obrazy, wyrządzonej jednemu z jego członków, lub też ze względów humanitarnych, gdy rząd miejscowy dopuszcza się czynów, obrażających uczucia moralne narodów cywilizowanych, np. wystąpienia ciała dyplomatycznego wobec Wysokiej Porty w obronie prześladowanych przez Turków Ormian i Greków.

7. Prawa i przywileje przedstawicieli dyplomatycznych. Przedstawiciele dyplomatyczni od najdawniejszych czasów korzystali z całego szeregu przywilejów i wolności, a przedewszystkiem z prawa do nietykalności. Jest to jedna z najstarszych i najlepiej ugruntowanych norm międzynarodowego prawa zwyczajowego. W starożytności uzasadniano je tern, że przedstawiciel dyplomatyczny reprezentował, według ówczesnego mniemania, nietylko swoje miasto, ale i przedewszystkiem jego bóstwo opiekuńcze; otaczając osobę przedstawiciela dyplomatycznego czcią i opieką okazywano w ten sposób należny szacunek temu bóstwu. Obecnie przywileje poselskie uzasadnia się dwojako: zasadą równości prawnej państw, z której wynika, że żadne państwo nie może sprawować władzy nad drugiem. a więc i nad jego przedstawicielem (par in parem non habet imperium), oraz względem utylitarnym, że przedstawiciel dyplomatyczny winien zawsze mieć możność i potrzebną swobodę do spełniania należycie swych obowiązków poselskich (ne impediatur legatio).

a) N i e t y ka 1 n o ś ć. Prawo do nietykalności polega na tem, że państwo przyjmujące obowiązane jest powołać do życia odpowiednie normy wewnętrzne, zapewniając osobie przedstawiciela dyplomatycznego ochronę idącą dalej, niż ta, która przysługuje normalnie każdemu cudzoziemcoiv;; pod tym względem przedstawiciele dyplomatyczni są zazwyczaj stawiani na równi z głowami państw. Tak np. Polski Kodeks Karny z 1932 r. zajmuje się tego rodzaju przestępstwami w artykułach iii, 112, 132 i ^x33- Przywilej nietykalności ustaje, gdy przedstawiciel dyplomatyczny sam naraził