Magazyn6401

50

EKSPEDYTOR

związanego z przewozem składowania towarów wraz z manipulacją towarową, następnie clenie i ubezpieczanie towarów powierzonych, wkońcu spełnianie funkcji bankowej i udzielanie informacyj spedytorskich.

Przy zawieraniu umowy przewozowej uwydatnia się całe znaczenie gospodarczo-handlowe ekspedytora, jego bowiem obowiązkiem jest wybór taniej, szybkiej i pewnej drogi przewozowej. Jak czynności ekspedytorów przy przewozie lotniczym i pocztowym ograniczają się do wykonywania zleceń komitenta w myśl postanowień lotniczych lub pocztowych, to już przewóz kolejowy, rzeczny, jak również regularnemi linjami morskiemi wymaga nadto pełnej znajomości taryfoznawstwa, a co najważniejsze znajomości warunków ulg taryfowych. Przewóz towarowy doraźny, t. j. przewóz artykułów masowych statkami morskiemi za czarterem (umowa wynajmu statku lub jego części) wymaga znajomości rynku frachtowego, morskiego i ubezpieczeniowego, zawisłych nietylko od popytu towarów i podaży statków, ale także i od innych czynników, np. jakości statku, pory roku, drogi i czasu przewozu, od możliwości otrzymania ładunku powrotnego i t. p. Zadania te zwiększają się w miarę oddalania końcowego miejsca wyładowania od własnego kraju, a to dzięki różnorodności taryf i przepisów przewozowych. Tutaj nie można pominąć usiłowań, dążących do usunięcia ekspedytorów przez obarczenie odpowiedzialnością kolei za przewóz „od drzwi do drzwi", a także przez zaprowadzenie do przewozu kolejowego „zbiorowych skrzyń towarowych". (Zagranica już to wprowadziła — a w Polsce sprawa ta znajduje się w stadjum realizacji; w obrocie międzynarodowym i morskim jest ona dopiero w projekcie).

Należy podnieść wybitne znaczenie go-spodarczo-państwowe ekspedytora portowego, ponieważ ma on możność przy umowach eksportowych cif (cena sprzedaży narodowego towaru loco port obcy) i przy umowach importowych fob (cena towaru zamorskiego loco port obcy) zwiększenia han-dlowo-morskiej powagi swego państwa przez czarterowanie do przewozu swoich narodowych statków. Przez tego rodzaju umowy zmniejsza się zasiąg obcego państwa, a poprawia bilans handlowy, bo przewoźne pozostaje w kraju, obniżają się tern samem ogólne koszty handlowe w kraju, wzrasta konkurencyjność towarów narodowych na rynkach zamorskich, zwiększa się obrót handlowo-morski, a to wszystko wpływa na rozwój narodowej żeglugi mor skiej.

Funkcję bankową spełnia ekspedytor, gdy inkasuje należności od odbiorcy za towar, pod jego adresem przysłany, gdy wydaje na mocy upoważnienia komitenta towar na kredyt za zabezpieczeniem, wreszcie — gdy finansuje przesyłkę.

3.    Ekspedycja drobnicy. Drobnica — to kolejowa albo morska przesyłka towarowa, jedna, wspólna, składająca się z częściowych ładunków różnych nadawców do różnych odbiorców, ale do jednego i tego samego miejsca czy portu przeznaczenia. Drobnicę wysyła się za jednym frachtem, względnie konosamentem. Gospodarcza korzyść polega na tern, że stawka przewozowa drobnicy jest niższa, niż łączny przewóz każdej przesyłki oddzielnie, t. zn. ekspedytor jest w możności towar przewieźć taniej. (Obniżką, zwaną refakcją kolejową, dzieli się ekspedytor ze swoimi odbiorcami). Na drobnicy zyskuje konkurencyjność towaru, a ekspedytor, oprócz prowizji spedytorskiej, część refakcji nadto rozszerza sobie klientelę. Oprócz niższego przewozowego nadawcy zyskują większe bezpieczeństwo i szybszy przewóz.

Te korzyści uwydatniają się jeszcze silniej przy przewozie morskim, a to z uwagi na większe niebezpieczeństwo i większe koszty.

4.    Składowanie. Składowanie jako funkcja ekspedytora występuje szczególnie przy przewozie morskim, a przy przewozie kolejowym — w drobnicy. Statki z portów odpływają co pewien czas, np. raz na tydzień lub raz na 2 mieś., i w tym czasie nadesłane przesyłki składa się aż do ich zaokrętowania. Tego rodzaju składowanie jest przeważnie bezpłatne, dokonywa go sam ekspedytor, albo towarzystwo żeglugowe, lub zarządy kolejowe (w Gdyni kolej przechowuje bezpłatnie), a to dla zyskania sobie nadawców. Również i towary, przywiezione drogą morską, korzystają z bezpłatnego składowania przez pewien czas (Gdynia). Ze składowaniem łączą się następnie funkcje rozdzielcze ekspedytora, t. j. dzielenie i przesyłanie towaru w myśl zleceń komitentów dalszym odbiorcom. Prowadzenie stałego składu, celem zarobkowego przecho-