Magazyn6801

134

FAKTURA — FARMA

granicę i potwierdzone przez odnośne konsulaty, celem stwierdzenia prawdziwości podanych cen i ewentualnego stwierdzenia zgody państwa na eksport, względnie import towarów fakturowanych. Faktury konsularne wystawia się w myśl przepisów danego państwa.

Na istotę treści f. składa się oprócz firmy sprzedającego i kupującego, względnie komisanta i komitenta, miejsca i dnia wystawienia f. i wysiania towaru, nadto jeszcze: ilość, jakość i cena towaru, opusty towarowe, koszty tranzakcji i przesyłki, warunki zapłaty i klauzula sporu. Ilość towaru podaje się w jednostkach miary, t. j. w metrach, kilogramach, litrach lub w sztukach, przy podaniu wagi brutto, tary i netto, albo brutto = netto. Odnośnie zaś co do tary, to rozróżniają f. tarę: rzeczywistą, przeciętną, handlową (zwyczajową), cłową, procentową, a wkońcu tarę nadzwyczajną (extra), eksportową, importową, względnie morską. Jakość towaru ustala zasadniczo umowa. F. wymieniają jakość ogólnie, przez skróty, np. według (załączonego) wzoru, marki (towar standaryzowany), numeru, próby i t. p. Cenę f. podają na jednostkę rzeczywistą: i kg, m, albo za jednostkę handlową: ioo kg, i worek = 50 kg, 60 kg, 196 funtów angielskich po 453-6 g i t. d. Cenę obniżają opusty, a zwiększają koszty. Opusty fakturowe, np. nadwaga, refakcja, manko oblicza się procentowo albo łącznie (ryczałtowo) od wagi towaru lub jego ceny: rabat, skonto i t. p. Opusty, zwane bonifikacjami, dotyczą towaru nieodpowiedniego czyto z powodu zepsucia, czy też z powodu niezgodności z zamówieniem. Koszty takie, jak przewozowe, składowe, spedycyjne, cło, ubezpieczenie, różnego rodzaju prowizje — zależnie od rodzaju towaru, dodaje się przy rachunkach zakupu do ceny towaru, a przy rachunkach sprzedaży komisant je odejmuje. F. wykazują zasadniczo dwie ceny: cenę kasową — t. j. gdy f. płatna jest natychmiast, i cenę terminową, gdy f. jest płatna w późniejszym terminie. Dalej określają w cenie bliższe szczegóły, wskazujące miejsce dostawy i odnośne koszty, np. loco franko wagon, cf, cif i t. d. Przed zwyżką ceny przy ko-misowem kupnie, a przed zniżką przy komisowej sprzedaży chroni się komitent podaniem limitu — a przed kosztami nieprze-widzianemi — przyznaniem komisantowi prowizji ogólnej, zawierającej już wszystkie koszty komisji, t. zw. „commision in full“. Z dalszych składników f. na uwagę zasługuje klauzula sporu. O ile umowa nie przewiduje innego sposobu wyrównania różnic między kontrahentami (klauzule kompromisarskie), to spór rozstrzyga się według klauzuli f., o ile zaś klauzuli sądowej f. nie zawiera, wówczas spór rozstrzyga właściwy sąd miejsca zamieszkania kontrahenta zaczepionego (oskarżonego). O wykonalności wyroku sądu zagranicznego z tytułu faktur zagranicznych rozstrzygają umowy międzypaństwowe.

Faktura podlega opłacie stemplowej. W Polsce do zł 20 — wolna od stempla, powyżej płaci się 2%.

Literatura: ChankowakU Arytmetyka handlowa. Warszawa b. d. — Kreihigs KaufmĄnnische Arilhmetik. Wien 1925. — Seifert: Technika międzynarodowego przewozu towarów. Lwów 1934. — Sonnd&rfer: Die Technik des Welthandels. Wien 1909. — Tomanek: Handel towarowy i pienięiny. Lwów 1934.

Teofil Seifert.

Falkenhagen-Zaleski Piotr.

F., publicysta i działacz gospodarczy polski, urodź, w r. 1809 w Owruczu na Wołyniu. Po ukończeniu w r. 1828 Liceum Krzemienieckiego wstąpił do służby rządowej rosyjskiej w Petersburgu. Od r. 1831 przebywa bądź w Anglji, bądź we Francji, gdzie zajmuje się tłumaczeniami i dziennikarstwem. Należał do angielskiej Anti corn-law-league. Od r. 1841 zajmował się handlem. Jednocześnie pisywał w sprawach handlowych do londyńskiego tygodnika „The Economist“. W latach 1859/61 przebywał w Warszawie, pisując do pism polskich. Prowadził akcję za reorganizacją Banku Polskiego oraz zakładaniem domów zleceń rolników. Po r. 1861 mieszkał w Dreźnie, a następnie w Krakowie, gdzie zmarł w r. 1883. Główniejsze prace: O domach zleceń rolników, Warszawa 1861; O instytucjach kredytowych w kraju naszym, Warszawa 1861; O spółkach handlowych i przemysłowych, Warszawa 1861; Wysokie ceny płodów ziemskich, Warszawa 1861; Teorja i praktyka banków, Warszawa 1862; System finansowy Lawa, Poznań 1870.

A. Grodek.

Farma.

Wyrażeń „the farm" i „the farmer" używa się w języku angielskim dla określenia gospodarstwa rolnego, względnie samoistne-