Magazyn6H101

477

GÓRNICTWO I HUTNICTWO

rach rosyjskim i niemieckim odnośne przepisy ustaw górniczych. Wszystkie te ustawy są oparte na zasadzie akcesji.

Krajowa Ustawa Naftowa z dnia 22 marca 1908 r. obowiązuje w województwach krakowskiem. lwow-skiem, stan.sławowskiem i tarnopolskiem, a więc na obszarze, gdzie jedynie odbywa się dotychczas wydobycie ropy naftowej.

Główniejsze zasady tej ustawy są następujące:

1.    Prawo wydobywania minerałów żywicznych może być odłączone od prawa własności gruntu. Powierzchnia gruntu, co do której odłącza się to prawo, stanowi pole naftowe.

2.    Odłączone prawo wydobywania stanowi samoistny przedmiot majątkowy i posiada prawny przymiot rzeczy nieruchomej.

3.    Prawo wydobywania przyznane przez właściciela gruntu komu innemu nabywa się przez wpis do osobnej księgi publicznej (księgi naftowej).

ą. Otwaicie wykazu w księdze naftowej uskutecznia się na podstawie oświadczenia właściciela gruntu i świadectwa władzy górniczej, którem albo potwierdza się, że istnienie minerałów żywicznych w gruncie jest stwierdzone (pole naftowe produkcyjne), albo istnienie to jest prawdopodobne (pole naftowe poszukiwawcze). 5. Przyjęte przez uprawnionego do wydobywania zobowiązanie do powtarzających się świadczeń cyfrowo lub procentowo oznaczonych podlega jako ciężar realny wpisowi do księgi naftowej. 6 Właściciel gruntu może prawo wydobywania, przyznane komu innemu i od prawa własności odłączone, ograniczyć na pewien okres czasu lub uczynić zawisłem od warunku rozwiązującego.

7. Posiadający prawo powrotu może prawo wydobywania i przed jego powrotem ważnie dalej przenieść i zastrzec sobie zabezpieczenie w księdze naftowej z tern, że akt prawny staje się skuteczny dopiero z chwilą wejścia w życie pTawa powrotu.

8 Dla prawa powrotu przysługującego właścicielowi gruntu i dla odnośnych wpisów zakłada się w księdze naftowej osobna karta (Karta D).

Jak wspominaliśmy, zasada akcesji gruntowej i wynikające z niej prawo właściciela gruntu do dysponowania podziemnemi złożami ropnemi ma dużo cech ujemnych i pociąga za sobą dla poszukiwacza i przemysłowca szereg trudności i ciężarów.

Na znaczne trudności napotyka przemysłowiec już przy procedurze kontraktowania terenów, zwłaszcza rozdrobnionych, posiadających dużą ilość współwłaścicieli. Nieobecność, zła wola albo opór chociażby jednego z nich uniemożliwia, a w każdym bądź razie niezmiernie utrudnia zakontraktowanie terenu, zwłaszcza terenu większego, nadającego się do racjonalnej gospodarki kopalnianej.

Poza tern z zasadą akcesji łączy się czasowe ograniczenie prawa naftowego, które wygasa zwykle po 25 latach, po którym to terminie kopalnia założona na danym terenie powraca nieodpłatnie na własność właściciela terenu niezależnie od tego, czy koszty wyłożone przez przemysłowca na wiercenia i eksploatację zostały zamortyzowane wartością wydobytej ropy.

Do wspomnianych trudności zaliczyć jeszcze wypada poważne ciężary materjalne, które ponieść musi przedsiębiorstwo na rzecz właściciela gruntu. Poza jednorazową odpłatą uiszczaną przy kontrakcie, a częstokroć bardzo wygórowaną, przemysłowiec obowiązuje się do stałego uiszczania t. zw. udziałów brutto, oddawanych właścicielowi gruntu. Jest to pewna część wyprodukowa nej ropy fgazu) oznaczona w procentach całej produkcji, którą przemysłowiec musi oddawać nieodpłatnie. Właściciel terenu, względnie jego prawonabywca (lub częściej prawonabywcy) t. zw. bruttowiec, zabiera w ten sposób dla siebie poważną część produkcji, dochodzącą na wielu terenach do 20% i wyżej jej całości (przeciętnie ok. 16%).

Zasada swobody górniczej posiada natomiast dużo korzyści z punktu widzenia przemysłów ego. Przedewszystkiem zapewnia ona możliwość eksploatacji wielkich (np. 50 ha) powierzchni kopalnianych, co umożliwia przedsiębiorcy spokojną pracę na dłuższy okres czasu, usuwa (lub przynajmniej silnie ogranicza) obciążenie „brutto-we“, ułatwia wprowadzenie ulepszeń technicznych i nowoczesnych metod eksploatacji, wymagających wielkich stosunkowo przestrzeni kopalnianych do ich zastosowania, i t. d.

5. Stan produkcji ropy naftowej, a) Story Zjednoczone Ameryki. Stan produkcji ropy naftowej w latach 1931—1936 przedstawia tab. 1 (w cysternach ro-tonnowych).

Dla Stanów Zjednoczonych A. P. rok 1936 był rekordowym pod względem wydobycia, wydobyto mianowicie przeszło 10% więcej niż w r. 1935 i osiągnięto najwyższą cyfrę od czasu istnienia tam przemysłu naftowego. Największą produkcję wykazał stan Te-xas (ok. 40% całej produkcji), Kalifornja (ok. 20%), Oklahoma (19%). Wzrost wydobycia jest zależny od poprawy sytuacji gospodarczej kraju, a więc zwiększonego zapotrzebowania ropy i produktów naftowych. W związku z wzrostem zapotrzebo-