Magazyn6T201

538

HANDEL

mi w morzu: wydobyte z wody są. temi sa-memi rybami, ale uzyskują użyteczność i wartość, jakiej poprzednio nie miały". H. zatem jest ze stanowiska ekonomicznego działalnością produkcyjną w tem samem rozumieniu, co każdy inny rodzaj produkcji, jest więc także produkcją. W inny sposób dowodzi tego współcześnie inny uczony R. Ehrenberg. Określa on pojęcie produkcji jako pokonywanie naturalnego niedostatku dóbr („Ueberwindung naturlicher Guterknappheit"). Naturalny niedostatek dóbr może ujawnić się w czterech postaciach: może być niedostateczna ilość dóbr potrzebnych do zaspokojenia bezpośrednich potrzeb; może być niedostatek dóbr ood-powiednich właściwościach dla bezpośredniego zaspokojenia potrzeb; może być niedostatek dóbr w m i e j s c u ich bezpośredniego zapotrzebowania; może być wreszcie niedostatek dóbr w określonym okresie. Usunięcie w jakikolwiek sposób niedostatku dóbr wymaga wyzwolenia specjalnego rodzaju energji gospodarczej, która stanowi istotną część składową sił społeczeństwa. W ten sposób energja, poświęcona usunięciu tych czterech rodzajów niedostatku dóbr, stwarza cztery rodzaje produkcji, a mianowicie: i) górnictwo, 2) przemysł (z rzemiosłem), 3) handel i 4) spekulację. Zgodnie z tem dowodzeniem h. jest produkcją, której zadanie polega na pokonywaniu lokalnego niedostatku dóbr gospodarczych.

Nawiązując do tegoż dowodzenia, można ustalić, że szczególniejsza rola i znaczenie h. w życiu gospjodarczem społeczeństwa wypływa z pierwiastków o charakterze organizacyjnym, jakie cechują ten rodzaj produkcji. W procesie wymiany dóbr, będącej fundamentem życia gospxxlarczego społeczeństw, h. i spekulacja organizują zbyt, organizują rynki, dysponują w ten sposób dobrami w przestrzeni i czasie. Tem można tłumaczyć rolę przodowniczą h. w produkcji przetwórczej. W okresie wielko-przemysło-wego rozwoju h. zajmował w przemyśle w coraz większym stopniu stanowisko czynnika, na którego zlecenie wytwarzano. Najpierw taką rolę objął w przemyśle nakładczym, później także w przemyśle fabrycznym. Organizacyjny pierwiastek jako istotna cecha h. sprawia, że mniej związane z organizacyj-no-dyspozycyjną pracą zadania materjalne-go przemieszczania dóbr w przestrzeni wyodrębnione zostały z czasem z handlu jako spocjalne przemysły pxmocnicze: przemysł komunikacyjny i przewozowy, pośrednictwo pieniężne i kredytowe i t. p. Stojąca dziś na wysokim stopniu rozwoju organizacja i technika obrotu i wymiany dóbr zawdzięcza swój rozwój, a w wielu wypadkach powstanie, potężnym potrzebom h. Nieodłączne ich atrybuty, jak komunikacje, pieniądz, kredyt, powstały jako wynik jego działalności i potrzeb. Wyprada przytem przypomnieć, że duch kupiecki i interesu handlowego stał się wzorem postępowania we wszelkich dziedzinach gospodarki. Uczciwość i punktualność w wypełnianiu zobowiązań płatniczych, dokładność rachunków, porządek i gospodarność: to cechy solidnego przedsiębiorstwa handlowego, które dopiero stopniowo przejmowały i przyswajały sobie inne gałęzie wytwórczości. Z produktywnej roli i zadań h. wynika naturalna dążność do wolności ruchów. Stąd h. i jego przedstawiciele hołdują często światopoglądowi liberalnemu i pacyfizmowi.

III. Rodzaje i formy organizacyjne handlu.

H. można podzielić według rodzaju towarów, w których obrocie pośredniczy. Trzeba tu rozróżniać:h. nieruchomości a-m i (domami, placami, ziemią), h. towarowy oraz h. pieniędzmi i papierami wartościowemi (walutami, wekslami, dewizami, efektami). H. towarowy podzielić trzeba na specjalne „branże", których ilość jeszcze ciągle się powiększa. H. zbożem, bydłem, trzodą, włókienniczy, kolonjalny, h. żelazem, suknem, h. wyrobar mi z drzewa, h. nawozami sztucznemi, h. skórami i t. d. to przykłady różnych gałęzi h. towarowego. Każda z tych t. zw. „branż" h. posiada odrębne zwyczaje han dlowe, organizację, technikę i odrębne rynki. Gdy kupiec przeprowadza transakcje wymienne cudzym. towarem, powierzonym mu do sprzedaży, to takie pośrednictwo nazywamy h. komisowym.

Podział, przeprowadzony niezależnie od tego, jakim rodzajem towarów obraca się w h., a klasyfikujący go według rozmiaru obrotów i charakteru pośrednictwa, rozróżnia h. wielki albo hurtowy i h. detaliczny albo drobny.

H. wielki cechuje zbyt towarów odprzedawcom albo kup>com detalicznym, lub pośrednikom handlowym. Z reguły h. hurtowy nie pozbywa towarów „ostatniemu" spożywcy. Wielki h. hurtowy charaktery-