IMGˆ62

mi procesu zmian edukacyjnych są nauczy- żeniowych reformy edukacji ze środowi^ ciele z wyższym poziomem wykształcenia, nauczycielskim.

pracujÄ…cy głównie w szkoÅ‚ach podstawowych — Konieczne jest przeprowadzenie ||_ i gimnazjach oraz osoby należące do kadry    luacji wprowadzonych zmian w systemie

kierowniczej. Staż pracy nie ma istotnego kacji w celu poprawy lub wyeliminowania roj znaczenia w tym przypadku. W grupie na- wiÄ…zaÅ„ maÅ‚o efektywnych, niekorzystny? uczycieli z niższym wyksztaÅ‚ceniem oraz z punktu widzenia praktyki edukacyjne] wÅ›ród osób zatrudnionych w szkoÅ‚ach po- — NiezbÄ™dne jest zwiÄ™kszenie nakÅ‚adó/, nadgimnazjalnych (liceach ogółnoksztaÅ‚cÄ…- finansowych, przeznaczanych na realizac# cych i szkoÅ‚ach zawodowych) częściej spo- zadaÅ„ reformy, szczególnie w zakresie tyka siÄ™ reakcje obojÄ™tnoÅ›ci wobec zmian lub stanowieÅ„, wynikajÄ…cych z nowelizacji Katiy biernego oporu.    Nauczyciela.

— NależaÅ‚oby opracować system skulecz-Wnioski    nych dziaÅ‚aÅ„, zapobiegajÄ…cych zjawisku bez-

W odniesieniu do wczeÅ›niejszych badaÅ„ nad robocia w Å›rodowisku nauczycieli, stworzyć postawami i reakcjami nauczycieli wobec in- programy osÅ‚onowe dla zwalnianych praco*. nowacji w oÅ›wiacie (Cz. Banach, T. Lewo- ników oÅ›wiaty.

wieki, R. Schulz, M. SzymaÅ„ski, D. Ekiert —    â€” Należy dokonać diagnozy potrzeb i maż-

Grabowska, E. Putkiewicz) uzyskane wyniki liwoÅ›ci nauczycieli w zakresie doksztaÅ‚cana badaÅ„ sÄ… w wielu aspektach zbieżne z wy- i doskonalenia zawodowego, w perspektywie nikami dotychczasowymi. Dotyczy to szcze- dalszych zmian edukacyjnych, golnie obaw nauczycieli w obliczu zmian, zÅ‚ej — Konieczny jest aktywny udziaÅ‚ przed-sytuacji finansowej (zarówno nauczycieli, jak stawicieli Å›rodowisk naukowych zarówno i caÅ‚ego szkolnictwa), braku poprawy warun- w tworzeniu i planowaniu, jak i wdrażaniu reków pracy. Potwierdza siÄ™ również ich kry- formy edukacji.

tyczny stosunek do planów wdrożeniowych — Istnieje potrzeba prowadzenia badan reformy oÅ›wiaty oraz niskie poczucie wÅ‚asno- naukowych, monitorujÄ…cych kierunek i prze-Å›ci zmian. Różnice widoczne sÄ… w przy pad-    bieg aktualnych zmian edukacyjnych,

ku wykazanych zależnoÅ›ci miÄ™dzy zmiennymi, które mogÄ… wynikać z faktu, że badania Proces wdrażania reformy systemu edu-l wÅ‚asne przeprowadzano w poczÄ…tkowej fa- kacji w Polsce ciÄ…gle trwa, kolejne zmiany zie realizacji reformy, kiedy to istotne zmia- obejmujÄ… szkolnictwo ponadgimnazjalne ny (zwÅ‚aszcza reforma programowa i struk-    i wyższe, dlatego wskazana jest kontynuacja

turalna) dotykaÅ‚y głównie nauczycieli szkół    badaÅ„ w tej dziedzinie. Dalsze kierunki ba-

podstawowych i gimnazjów.    daÅ„ mogÄ… być wyznaczone takimi proble

mami jak: szanse i zagrożenia zawodu na-PrzeprowadzonÄ™ badania w zasadzie nie    uczycielskiego w obliczu zmian, nie tylko

dajÄ… podstaw do generalizacji otrzymanych    edukacyjnych, ale również szeroko rozumia-

wyników w odniesieniu do caÅ‚ej grupy zawo-    nych zmian politycznych i spoÅ‚eczno - godowej nauczycieli. Wydaje siÄ™ jednak, iż sta-    spodarczych (proces globalizacji, integracja

nowiÄ… istotny element diagnozujÄ…cy okreÅ›lo-    europejska); wpÅ‚yw tych procesów na prze-

ny wycinek rzeczywistoÅ›ci edukacyjnej,    miany w Å›wiadomoÅ›ci i sposobie myÅ›lenia

widzianej poprzez pryzmat reakcji nauczycie-    polskich nauczycieli, na ksztaÅ‚towanie siÄ™

li w dobie przemian.    karier zawodowych i osobistych. Także pro-

Na podstawie wyników badaÅ„ nasuwajÄ… blematyka podjÄ™ta w moich badaniach po-siÄ™ pewne wnioski i postulaty dla organiza- zostaje nadal w dużym stopniu otwarta i zatorów i reformatorów edukacji w Polsce, do- sÅ‚uguje na dalsze zainteresowanie Å›rodowisk tyczÄ…ce praktyki wdrażania zmian eduka- naukowych. cyjnych:

— Istnieje potrzeba usprawnienia procesu    MaÅ‚gorzata KamiÅ„ska-Juckiewicz

informowania i konsultowania planów wdro-

12

Nowa Szkoła 8/2002