Magazyn6s101

727

INWALIDZI

Prawo do zaopatrzenia gaśnie w razie śmierci lub skazania wyrokiem sądowym, orzekającym utratę praw publicznych. W tym ostatnim wypadku niewinna rodzina może otrzymać zaopatrzenie.

Prawo do zaopatrzenia zawiesza się w razie pobytu za granicami państwa bez zezwolenia Ministra Skarbu na pobieranie renty zagranicą, w razie utraty obywatelstwa, na czas odbywania kary pozbawienia wolności, z powodu posiadania gruntu powyżej 5 ha I kl. i z powodu dochodu, przewyższającego ustaloną normę. Jednak z powodu dochodu nie ulega zawieszeniu renta i. z utratą powyżej 84% zdolności zarobkowej.

Pobieranie dwu zaopatrzeń ze skarbu państwa jest dopuszczalne jedynie do wysokości renty zasadniczej zupełnego i. w danej klasie miejscowości. Renta zasadnicza i dodatek kwalifikacyjny mogą być częściowo lub całkowicie skapitalizowane. Niezależnie od tego, i. może otrzymać zaliczkę na rentę. I. mają prawo do korzystania na koszt skarbu państwa z pomocy lekarskiej. W czasie pobytu w zakładzie leczniczym renta ulega zmniejszeniu. To samo dotyczy pobytu i. w zakładzie opiekuńczym. Ociemniali mogą otrzymać psa-przewodnika i dodatek na jego utrzymanie. I. przysługuje prawo do zwrotu kosztów podróży w sprawach związanych z ich inwalidztwem.

Poza uprawnieniami, wynikającemi bezpośrednio z niezdolności do pracy, posiadają i. nadto cały szereg przywilejów, np. i. mają prawo pierwszeństwa przy ubieganiu się o posady w służbie państwowej, pracodawcy zaś w przemyśle, handlu i komunikacji mają obowiązek zatrudniać i oraz wdowy po i. w stosunku — poprzednio jednej osoby na 50 pracowników, ostatnio zaś jednej osoby na 33 pracowników.

Z dniem 31. III. 1934 r. zawieszono wypłatę zaopatrzeń i., którzy utracili mniej aniżeli 25% zdolności zarobkowej i nie pobierają dodatku na pielęgnację, o ile uszkodzenia zdrowia doznali w czasie służby w jednej z byłych armij zaborczych lub w formacjach obcych, walczących w interesie Polski na zasadzie przymierza lub porozumienia. Pozostałym i. z tych armij i for-macyj obniżono rentę o 10%. Równocześnie obniżono renty wdów, sierot i rodziców o 10%. Nadto z dniem tym wstrzymano renty wdowom, które nie ukończyły 50-go roku życia, z wyjątkiem tych, które miały na utrzymaniu dziecko z małżeństwa po poległym lub zmarłym, pobierające zaopatrzenie na podstawie ustawy lub utraciły więcej aniżeli 66*/*% zdolności zarobkowej. Postanowienie, o lćtórem wyżej wspomniano, uchylono rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13. XI. 1934 r. w stosunku do inwalidów-ochotników wojska polskiego, uczestników powstań i odznaczonych orderem virtuti militari, krzyżem lub medalem niepodległości, wreszcie krzyżem walecznych. Postanowienia te uchylono później także w stosunku do i., którzy ukończyli 55-ty rok życia.

Nowelą z dnia 22. XI. 1935 r. przedłużono do dnia 31. XII 1936 r. prawo dodatkowego zgłaszania roszczeń przez i., którzy położyli zasługi w walkach o niepodległość Rzeczypospolitej, oraz przez pozostałe po nich osoby. Tym ostatnim przedłużono nowelą z dnia 14. IV. 1937 r. termin wspomniany do dnia 31. XII. 1937 r.

Władzami, powołanemi do wymiaru i wypłaty zaopatrzeń, są Izby Skarbowe w Krakowie i Poznaniu, Izba Skarbowa Grodzka w Warszawie i Urząd Wojewódzki Śląski (Wydział Skarbowy) w Katowicach. Drugą i ostatnią instancją jest Ministerstwo Skarbu. Władze, powołane do orzekania o związku uszkodzenia zdrowia ze służbą wojskową, t. j. inwalidzkie komisje rewizyj-no-lekarskie i odwoławcze funkcjonują przy starostwach powiatowych, mających referaty inwalidzkie, i przy urzędach wojewódzkich. Ostateczne w toku instancyj orzeczenia, dotyczące zaopatrzeń inwalidzkich, mogą być zaskarżane do Inwalidzkiego Sądu Administracyjnego, utworzonego przy Najwyższym Trybunale Administracyjnym.

Dla obrony swych praw i. zrzeszają się w związki, z których najważniejsze są Związek Inwalidów R. P., Związek Ociemniałych Żołnierzy, Legja Inwalidów Wojennych i t. p.

Ustawa z dnia 17. III. 1932 r. upoważniła Ministra Skarbu do przyznania — w pewnych wypadkach — zaopatrzenia i. o utracie co najmniej 45% zdolności zarobkowej, którzy doznali uszkodzenia zdrowia, biorąc udział w oddziałach ukraińskich w walkach z wojskiem polskiem w czasie od 1. XI. 1918 r. do 1. VI- 1919 r.,

0    ile i. ci posiadają obywatelstwo polskie

1    są lojalni w stosunku do Państwa Polskiego.

47*