CCI00070

kobiet i mężczyzn za taką samą pracę, prawo do opieki społecznej w razie roby, wypadku, inwalidztwa, prawo organizowania związków zawodowych, wo do strajku, zabezpieczenie własności publicznej i prywatnej, dopuszczal-i wywłaszczenia w interesie publicznym za odszkodowaniem, uznanie pra-robotników do udziału w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Czwarty tytuł części pierwszej reguluje stosunki polityczne - jest to koń-y fragment poświęcony prawom obywateli, najmniej rozbudowany, zawiera ijflco cztery prawa. Tak mała liczba postanowień poświęconych tym stosunkom ^■jTiika m.in. stąd, że pewne regulacje prawne dotyczące tej dziedziny zostały _: r e:e w poprzednich tytułach (np. prawo do zgromadzeń czy wolność słowa). Hy tytule czwartym ustrojodawca uregulował kwestie dotyczące praw wyborczych ( wyborcami są pełnoletni obywatele bez względu na płeć). Wyliczono I trzy zasady prawa wyborczego: powszechność, równość i tajność głosowania.

w W .

zostały także: prawo petycji, czyli prawo zwracania się do izb parlamentu określonymi wnioskami, prawo do zrzeszania się, a także prawo dostępu do ędów publicznych na równych zasadach.

Czwarty tytuł części pierwszej Konstytucji wylicza także obowiązki obywa-: obowiązek obrony ojczyzny, udział w pokrywaniu wydatków publicznych, ■ńemość wobec Republiki oraz obowiązek przestrzegania konstytucji i ustaw, Łtakże sumiennego wykonywania funkcji publicznych (art. 52-54).

IV. SYSTEM WYBORCZY WŁOCH

f Istotną część praw politycznych obywateli stanowią prawa wyborcze związane z wyłanianiem organów przedstawicielskich. Na szczeblu ogólnopaństwo-Wym organem wyłanianym w drodze wyborów, a więc ciałem w pełni przedstawić ielskim, jest parlament. Składa się on z dwu izb: Izby Deputowanych i Sena-. przy czym jest rzeczą charakterystyczną - w odróżnieniu od drugich izb we ncji (mającej postać reprezentacji społeczności lokalnych) czy też w Repu-ce Federalnej Niemiec (reprezentacja rządów krajowych) - że Senat włoski charakter zbliżony, by nie powiedzieć identyczny, jak Izba Deputowanych. Łcem każda z izb parlamentu wywodzi swe pełnomocnictwa z wyborów powszechnych i bezpośrednich, chociaż istnieją pewne zróżnicowania (jak choćby sprawa cenzusu wieku).

I W wyborach do Izby Deputowanych czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom po ukończeniu 18 lat, natomiast prawo kandydowania (bierne prawo wyborcze) po ukończeniu 25 lat. Granica ta w przypadku Senatu jest odpowiednio wyższa i wynosi 25 oraz 40 lat.

System wyborczy Włoch przyjmuje sytuację niezwykle rzadko spotykaną-st nią zasada obowiązkowego udziału obywateli w wyborach. We współcze-%ch państwach traktuje się z reguły udział w wyborach jako podstawowe pra-: polityczne, które można traktować zarazem jako moralny obowiązek głoso-

75