Magazyn62401

320 KONCESJE CUDZOZ. W CHINACH — KONFERENCJE GOSP. MIĘDZYNAR.

do koalicji antyniemieckiej, biura rosyjskie zniesiono po upadku caratu, a biura angielskie, amerykańskie, francuskie i japońskie po konferencji waszyngtońskiej w 1922 r. — Wymiar sprawiedliwości należy do trybunałów mieszanych chińsko-europejskich, składających się z konsula i taotaja, lub ich delegatów, sądzących na podstawie słuszności. Sędziowie chińscy, delegowani przez taotaja, muszą otrzymać placet od ciała konsularnego, jeżeli koncesja jest międzynarodowa. Trybunałom mieszanym w tych koncesjach podlegają wszystkie sprawy, bez względu na to, czy stronami są wyłącznie Europejczycy, czy Chińczycy i Europejczycy, czy sami Chińczycy. W Szanghaju istnieją równolegle dwa Trybunały mieszane, jeden w koncesji francuskiej, drugi w międzynarodowej. Sprawę ich kompetencji ustala regulamin, uchwalony przez ciało konsularne d. 20. VI. 1902; zasadą przewodnią jest, ze „actor seąuitur forum rei“ i „forum loci delicti commissi". Po wojnie zarysowało się dążenie do znoszenia koncesyj. Jednak wypadki w 1927 r. wykazały, że koncesje są jeszcze dotąd warunkiem koniecznym zamieszkiwania i prowadzenia handlu w Chinach przez Europejczyków i że, jak to się stało w Kantonie, bywają one jedyną ostoją, gdzie cudzoziemcy mogą się schronić w razie grożącego im niebezpieczeństwa.

Juljan Makowski.

Konferencje gospodarcze międzynarodowe.

W latach po Wielkiej Wojnie rządy i sfery gospodarcze świata spowodowały zebranie się całego szeregu większych konferen-cyj międzynarodowych o charakterze gospodarczym, a to celem uporządkowania spraw 1 interesów świata, które wojna wyprowadziła z równowagi. Inicjatorowie tych większych konsultacyj międzynarodowych, a przynajmniej ci z pośród nich, którym przyświecał ideał i dobra wola, wychodzili z tego założenia czy też złudzenia, że człowiek, istota rozumna i przewidująca, potrafi poświęcić interesy mniejsze i bliższe interesom większym a dalszym. Sądzili oni również, że składowe części życia gospodarczego świata cywilizowanego są tak dalece powiązane organicznie między sobą, że to, co jednemu wychodzi na złe, nie może drugiemu wyjść na dobre (solidarność gospodarcza świata). Tym poglądom przyświecało ogólne przeświadczenie, oparte na miłych, bo odległych wspomnieniach, że świat przedwojenny był pewnego rodzaju eldoradem gospodarczem, ideałem, do którego należy powrócić. Przeświadczenie to było źródłem innego znów złudzenia, ponieważ nic na świecie nie powraca, a wszystko się przeobraża.

Poglądy, które decydowały w sprawach polityki gospodarczej świata, w czasach powojennych okazały się wręcz odmienne, z małemi wyjątkami lub odchyleniami, od liberalnych i postępowych myśli, które zdawały się przyświecać inicjatorom międzynarodowych k. gospodarczych. Poglądy, którym w rzeczywistości w świecie hołdowano, chociaż mniej je podkreślano, opierały się na wewnętrznem przeświadczeniu, że własną sytuację można skuteczniej polepszyć kosztem innych, a to np. dzięki uzyskaniu uprzywilejowań monopolu, dzięki kultywowaniu umiejętności prześcigania kontrahenta czy to przez podstęp, czy też przez niedotrzymywanie niekorzystnych umów, dzięki uprawianiu dumpingów w różnych przejawach i formach, dzięki dewaluacji czy też manipulacjom monetarnym, dzięki stosowaniu premij, etc., a nawet wręcz przez izolowanie się od chorych organizmów gospodarczych, przez dążenie do przeprowadzenia siłą swych własnych poglądów i dążeń — stąd też zbrojenia i dążenia autarkiczne.

W tych warunkach k. międzynarodowe nie służyły zawsze szczeremu szukaniu poprawy gospodarczej dla każdego i wszystkich razem. Służyły one nieraz celom dywersyjnym, celom zyskania na czasie, notabene drogą podtrzymywania potrzebnych komuś złudzeń. Stąd tendencja do fragmentarycznego traktowania zagadnień gospodarczej współpracy świata. Stąd traktowanie wolności obrotów towarowych niezależnie od spraw migracji i obrotów w dziedzinie kredytów i kapitałów. Stąd tendencja podziału świata na bloki i regjo-ny, przeciwstawianie jednych drugim.

Pierwszą większą próbą rozpatrzenia za gadnień gospodarczych w skali międzynarodowej była Brukselska Konferencja Finansowa, zwołana w 1920 r. pod auspicjami Ligi Narodów. W czasie od 10. IV. do 19. V. 1922 r. obradowała w Genui Pierw-