Magazyn66801

364

KONSULTACYJNE I KOORDYNACYJNE UMOWY — KONSUMCJA

w powojennej organizacji bezpieczeństwa odgrywają zobowiązania wzajemnej konsultacji. Niektóre z tych umów, jak np. pakt bałtycki, poszły jeszcze dalej, ustanawiając współpracę dyplomatyczną na konferencjach międzynarodowych i na terenie lagi Narodów.

Jul\an Makowski.

Konsumcja.

I. Definicja. 2. Konsumcja a majątek i dochód. 3. Rozwój nauki o konsumcji w ekonomice.

1. Definicja. Termin k. ma w słownictwie ekonomicznem dwojakie znaczenie; oznacza się nim bądź akt zaspokojenia potrzeb przez zniszczenie dóbr ekonomicznych, bądź wydanie części dochodu lub majątku na nabycie tych dóbr. Analogicznie stosuje się ten termin na oznaczenie wydatku na usługi, bezpośrednio zaspokajające potrzeby. Sam fakt zaspokojenia potrzeb jest celem działalności gospodarczej jednostki, właściwe problemy ekonomiczne powstają z konfliktów różnych celów. Konflikty takie powstają przy zaspokajaniu wielu potrzeb, ograniczonym zapasem dóbr (dochodem lub majątkiem) i przy dążeń.u do powiększania przyszłego dochodu, kosztem gorszego zaspokojenia potrzeb ober nych. W pierwszym przypadku, k. jednego dobra rywalizuje w budżecie konsumenta z k. wszystkich pozostałych, w drugim, jednostka przeciwstawia oszczędność — całkowitemu wydatkowi na konsumcję.

Nie będziemy tu omawiać zagadnień, wynikających z wyboru jednostki między k. różnych dóbr, należą one bowiem tradycyjnie do teorji wymiany; ograniczamy się do przedstawienia problemów, wiążących się z całkowitą k. Pewne trudności klasyfikacyjne nastręcza tu wydatek na trwałe dobra konsumcyjne, jak np. ziemia używana dla k. (ogród ozdobny, teren łowiecki i t. p.), lub dzieła sztuki, oraz wydatek na dobra, zużywające się w czasie dłuższym, niż jeden okres dochodowy, jak domy mieszkalne, samochody i t. p. Wydatek na te dobra jest sui generis inwestycją, gdyż motywem, skłaniającym do ich nabycia, są nie-tylko obecne, alt i przyszłe użyteczności. Od inwestycyj zarobkowych różni się wydatek na trwałe dobra konsumcyjne tern, że obliczenie pieniężnej rentowności takiej inwestycji konsumcyjnej jest bardzo trudne, a w niektórych przypadkach wprost niemożliwe i że zmiany stopy procentowej mają mały wpływ na decyzje zakupu takich dóbr. Ta odmienność od typowej inwestycji zarobkowej przemawia za zaliczeniem wydatków na trwałe dobra konsumcyjne do k.

2. Konsumcja a majątek i dochód. Całkowita k. jednostki ograniczona jest jej dochodem i majątkiem. Zazwyczaj przyjmuje się, że gospodarując racjonalnie, jednostka konsumuje jedynie czysty dochód, pozostawiając majątek zarobkowy w stanie nienaruszonym. Dążność do konsumowania majątku w okresie starości jest zresztą również zgodna z racjonalnem gospodarowaniem, o ile jednostki planują tylko na okres swojego życia. K. i majątek takiego społeczeństwa byłyby zależne od przeciętnych zarobków ludzi w różnym wieku, podziału społeczeństwa na klasy wieku oraz od skłonności do oszczędzania jednostek młodszych. Społeczeństwo, jako całość, uszczupla źródła przyszłego dochodu, o ile oszczędności jednych są mniejsze, niż dążność do konsumowania majątku drugich. O ileby nawet oszczędności spadły do zera, społeczeństwo może konsumować majątek zużywając jedynie na k. kwoty niezbędne dla amortyzacji majątku; tylko wyjątkowo nadmierna k. może wprost absorbować dobra kapitałowe. Społeczeństwo, pozostające w stosunkach wymiennych z zagranicą, może sprzedawać części swego majątku cudzoziemcom i popyt zagranicy na te dobra jest górną granicą nadmiernej k. W społeczeństwie, w którem istnieją niezatrudnio-ne czynniki produkcji, powiększenie k zwiększa dochód i zatrudnienie, nie naruszając kwot przeznaczonych na powiększenie majątku t. j. inwestycji. Dopiero z chwilą osiągnięcia pełnego zatrudnienia, każde powiększenie k. musi zmniejszyć kapitalizację, a może nawet doprowadzić do zmniejszenia majątku zarobkowego społeczeństwa.

W przebiegu cyklu konjunkturalnego k. wzrasta w okresie wzrostu dochodów, a maleje w okresie zniżki, choć falowania te są mniej gwałtowne, niż zmiany dochodu. Wzrost k. w okresie depresji mógłby łagodzić zniżkową tendencję, jest jednak możliwy jedynie przy finansowaniu k. kredytem. Kredyt konsumcyjny, udzielany osobom prywatnym, opiera się zwykle na przewidywaniach przyszłych dochodów konsumentów i dyskontując ich zwyżkową ten