Kukułka 6

XI. Kwestia międzynarodowej wymiany dóbr materialnych i duchowych

dury konsultacji i koordynacji, aby ułatwiać płynność finansową

państw,

W ewolucji międzynarodowych stosunków finansowych w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci zaznaczyły się dwie tendencje: obniżę-nie się hegemon izmu mocarstw finansowych (a zwłaszcza Stanów Zjednoczonych) oraz wzrost znaczenia mechanizmów rynkowych i aktorów pozapaństwowych w sprawach decydowania o wartości walut oraz o dostępie do kredytowe Mechanizmy regulowania międzynarodowych stosunków finansowych stały się więc bardziej pluralistyczne, a także bardziej kooperacyjne. Coraz więcej jest konsultacji, uzgodnień i wspólnych działań.

Liberalizacja i globalizacja rynków finansowych pociąga odmienne skutki dla rozwiniętych państw przemysłowych i dla krajów rozwijających się. Pierwsze korzystają we współzawodnictwie z drugimi w zakresie wprowadzania rozwiniętych technologii komu-nikacyjno~informatycznych oraz ułatwień w przepływie kapitałów. Słabsze państwa mają też większe trudności z korelacją autonomii narodowej waluty z jej stabilnością i uciekają się niekiedy do ograniczania przepływu kapitałów. Generalnie jednak państwa nie mogą lekceważyć sygnałów płynących z rynku finansowego, kojarząc je z własną polityką fiskalną, znajdującą wyraz w ich budżetach. I chociaż neolibrałowie mówią o erozji wpływów państw na międzynarodowy ład finansowy i zastępowaniu tego wpływu przez podmioty pozapaństwowe i struktury transnarodowe, to w rzeczywistości aktywność aktorów pozapaństwowych jest możliwa tylko dzięki tolerancji państw, uzgadnianiu przez nie reguł funkcjonowania wszelkich struktur międzynarodowych oraz interweniowaniu w przypadkach wielkich zakłóceń i kryzysów' finansowych.

4, Wymiana wartości etyczno-duchowych

W stosunkach, międzynarodowych liczą się wartości nie tylko materialne, lecz także niematerialne. Są to idee i ideały przyświecające różnym społeczeństwom i państwom. Są to również zasady etycznego postępowania jednostek i państw. Są to wreszcie różne przejawy życia duchowego narodów, stanowiące komponenty ich kultury, Wymiana tych wartości (dóbr niematerialnych) tworzy najbardziej humanistyczną warstwę stosunków międzynarodowych. W praktyce zalicza się do międzynarodowych stosunków kulturalnych, rozpatrywanych w odpowiednich komórkach resortów kultury, resortów spraw zagranicznych i placówek zagranicznych.

Wymiana idei była najwcześniej dokonywana przez kupców, misjonarzy. badaczy i kolonizatorów. Towarzyszyła jej z regały promocja języka, oświaty 1 tłumaczeń dawnych oraz nowszych dziel. W czasach najnowszych promocję wartości kulturowych wzmogły znacząco elektroniczne środki przekazu - radio, telewizja i Internet. Odgrywają one wielką rolę edukacyjną w skali międzynarodowej.

Warto zauważyć, że wymiana wartości kulturowych była początkowo bardziej niż wymiana wartości materialnych wynikiem przedsięwzięć prywatnych. Dopiero rozkwit niektórych przejawów kultur oraz środków przenoszenia związanych z nimi wartości powodował wzrost zainteresowania cudzoziemców i ich rządów poznawaniem tych wartości, W ten sposób rodziła się zagraniczna polityka kulturalna państw. Polityce francuskiej w tym zakresie pomagała wielka popularność języka francuskiego w XVIII i XIX wieku w wielu krajach. Krajom anglosaskim z kolei służyła rosnąca od drugiej połowy XIX wieku popularność języka angielskiego. Rządy największych państw zaczęty stopniowo tworzyć instytucje publiczne, które zajęły się promocją ich języka i kultury w środowisku międzynarodowym, Do najbardziej znanych należały: Alllanse Francaise, British Council i Goethe Institot. Podobnymi sprawami zajęli się radcowie i ałtaches kulturalni na coraz liczniejszych placówkach dyplomatycznych w większości stolic świata.

Międzynarodowe stosunki kulturalne i wymiana dóbr duchowych od początku miały charakter asymetryczny. Kraje mające dłuższe tradycje i większy dorobek kulturalny miały więcej do zaoferowania innym. Ich oddziaływanie kulturowo-edukacyjne było z tego powodu większe i często służyło umacnianiu wpływów politycznych. W czasach występowania asymetrii rozwojowych pod wpływem procesów głobalizaeyjnych wartości, intelektualno-kulturowc mogą wspomagać naukowo-techniczne potrzeby krajów rozwijających się.

205