Magazyn64401

440

KREDYT

i długoterminowy jest zasadniczy. Odpowiadają mu zupełnie odmienne urządzenia k.-gospodarcze, w szczególności odmienne zabezpieczenia zwrotu. W razie dłuższego terminu wierzyciel żąda, co jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, dalej sięgających zabezpieczeń.

Częściowe oznaczenie terminu zwrotu w umowie zachodzi także wtedy, gdy strony pozostawiają rozstrzygnięcie losowi, oczywiście w granicach zgóry określonych, co się najczęściej zdarza w związku z wydawaniem obligacji długu częściowego. Umarza je dłużnik serjami, co roku pewną ilość. Los oznacza, które będą w określonym dniu danego roku spłacone. Znany jest zgóry ostateczny termin zapłaty całego długu, ale nieznany jest czasokres zwrotu jego poszczególnych części.

Do tej kategorji wypadków należą także umowy, które oznaczają śmierć określonych osób jako termin zapadłości. Dawniej rząd angielski zobowiązywał się wzamian za wypłaconą mu kwotę jednorazową, rok rocznie uiszczać tyle a tyle, aż do chwili śmierci wierzyciela. Mamy wówczas do czynienia z ubezpieczeniami różnego rodzaju.

Z podziałem k. na długoterminowy i krótkoterminowy łączy się ważne rozróżnienie k. stale i zmiennie oprocentowanego. Jeżeli k. jest długoterminowy, nie obejmujący wypowiedzenia ze strony wierzyciela, wówczas zazwyczaj jest stale oprocentowany. Także renty państwowe są stale oprocentowane. Wypowiedzenie i krótkoterminowość są środkiem dostosowania wysokości stopy do zmiennej konjunktury targu pieniężnego. Zdarzają się wypadki przewidywania zgóry zmiennej stopy procentowej. Szczególnie częste są umowy o jej zmienność zależnie od zmiany stopy eskontowej centralnego banku biletowego np. dłużnik płaci przez cały czas o l^o ponad stopę eskontową banku biletowego.

Ad g) Właściwie każda pożyczka jest osobistą, boć jest udzielona osobie fizycznej lub prawnej, która swym majątkiem za nią odpowiada. W znaczeniu ściślejszem mówimy o osobistym k. wtedy, gdy nie jest zabezpieczony zastawieniem określonego przedmiotu majątkowego. Niejednokrotnie wierzycielowi nie wystarcza możność poszukiwania należytości na nieokreślonym bliżej całym majątku dłużników, ewentualnie w konkurencji z innymi wierzycielami. Zastrzega sobie zabezpieczenie jej na ściśle oznaczonych przedmiotach majątkowych, na rzeczach lub wierzytelnościach. Uzyskuje na nich prawo zastawu, uprawniające go do ewentualnej sprzedaży rzeczy lub praw, gwoli zaspokojenia tym sposobem zabezpieczonej należytości z ceny kupna, z wykluczeniem w mniejszym lub większym stopniu innych wierzycieli. Pożyczki zabezpieczone zastawem rzeczowym, dzielimy na pożyczki zabezpieczone na nieruchomościach i na ruchomościach. Zabezpieczenie na nieruchomościach bywa zazwyczaj hipoteczne. W Królestwie księgi gruntowe nie stanowią instytucji przymusowej, są fakultatywne. Wśród włościan są mało znane. Rozróżniamy zabezpieczenie na nieruchomościach wiejskich i miejskich. Zastaw na ruchomościach, oraz zastaw papierów wartościowych (lombard) łączy się z wręczeniem wierzycielowi ruchomości, względnie papierów, oczywiście zwrotnych z chwilą zapłacenia długu. K. osobisty dochodzi do skutku zazwyczaj w formie wekslowej, zazwyczaj jest krótkoterminowy, a hipoteczny długoterminowy. Bywa inaczej. Istnieją weksle kaucjonowane hipotecznie.

Poręczenie osób trzecich jest wzmocnieniem odpowiedzialności osobistej lub specjalnie zabezpieczonej, ale nie stanowi osobnej kategorji zabezpieczenia. Jeżeli bankowi nie wystarcza mój podpis na wekslu i żąda podpisu osoby drugiej, wówczas pożyczka nie przestaje być osobistą dlatego, że za nią odpowiadają dwie osoby. Jeżeli bank zażąda od ręczyciela zastawienia zegarka dla zabezpieczenia poręki, mamy do czynienia z kredytem specjalnie zabezpieczonym. — W nowszych czasach zastaw ruchomości stracił, natomiast lombard zyskał na znaczeniu.

Ad j) Zaciąganie i udzielanie pożyczek gwoli uzupełnienia niedostateczności kapitału stanowi k. wytwórczy. O spożywczym mówimy wtedy, gdy jest pokrywaniem braków w dochodach. Wytwórczy należy dzielić na kategorje z dwóch różnych punktów widzenia. Albo chodzi o uzupełnienie kapitału zakładowego, stale czynnego w gospodarstwie albo jednorazowo zużywalnego kapitału obrotowego. Na tej podstawie rozróżniamy k. zakładowy i obrotowy. K. wytwórczy dzielimy na grupy z uwzględnieniem różnorodności celów wytwórczych, na które bywa zużywany. Jeżeli przeznaczeniem jego są wkłady w produkcję pierwot-