94298101

ŚLEDZIONA I INNE NARZĄDY KRWIOTWÓRCZE 565

tosyderyna|. Toteż w chorobach, połączonych z większym rozpadem ciałek czerwonych (anaemia pernlciosa), zawartość żelaza w śledzionie (podobnie i wątrobie) znacznie się wzmaga. W związku z tem zauważono, że po wycięciu śledziony zmniejsza się ilość barwików żółci, wydzielonej przez wątrobę, która czerpie materyał do wytworzenia tych barwików z hemoglobiny rozpadłych ciałek. U takich zwierząt pozbawionych śledziony wydzielanie żelaza w moczu jest większe niż u zwierząt normalnych, dlatego Asher, który fakt ten skonstatował, przypisuje śledzionie funkcyę zachowywania organizmowi tego żelaza, które stało się wolne w przemianie materyi.

W przebiegu chorób zakaźnych, np. tyfusu, wywołanych obecnością drobnoustrojów i ich jadów we krwi, śledziona bywa znacznie powiększona. W * niektórych z tych chorób znaleziono w śledzionie w wielkiej liczbie dane bakterye chorobotwórcze i stąd wysnuto wniosek, że śledziona odgrywa też rolę filtra krwi, w którym drobnoustroje są energicznie atakowane przez nagromadzone tam fagocyty.

Oprócz wymienionych funkcyi przypisują śledzionie także czynność regulatora krążenia krwi dla przewodu pokarmowego, a to dzięki licznym włóknom mięśni gładkich za-wart}⁷ch w torebce śledziony i jej beleczkach (trabeculae). Mięśnie te kurcząc się, zmniejszają objętość śledziony i zwiększają w niej opór krążenia krwi tak, że mniej krwi w jednostce czasu przepływa przez ten narząd, a za to więcej jej może być skierowaną do żołądka, trzustki i wątroby, których tętnice odchodzą od wspólnego pnia razem z tętnicą śledzionową. Istotnie zauważono, że w czasie trawienia śledziona jest skurczona, mniejsza i posiada powierzchnię zmarszczoną, a pęcznieje znowu, gdv trawienie jest ukończone.

Zmiany objętości śledziony przychodzą do skutku za pośrednictwem nerwów. Przecięcie nerwów, które we wnęce wchodzą do śledziony, sprawia, że objętość jej się zwiększa, a drażnienie obwodowego końca tych nerwów powoduje kurczenie się śledziony. Jeżeli drażnimy tylko jeden nerw, kurczenie to ogranicza się lokalnie do jednej tylko części śledziony. Gdy nerwy są całe, można otrzymać kontrakcyę śledziony przez drażnienie rdzenia kręgowego, odruchowo zaś przez drażnienie dośrodkowego końca jednego z przeciętych nerwów splotu śledzionowego, dalej przez drażnienie innych nerwów np. nerwu błędnego, krtaniowego gór-