94295601

ROZDZIAŁ XVII.

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE. ŚLEDZIONA 1 INNE NARZĄDY KRWIOTWÓRCZE.

A) WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE.

Napisał

T. Koźniewski.

Uwagi ogólne.

Pojęcie wewnętrznego wydzielania stworzył w r. 1855 Clau-de-Bernard. Terminem tym określił on własność wątroby wytwarzania cukru z glykogenu i wprowadzania go stopniowo do krwio-biegu; proces zaś wytwarzania przez wątrobę żółci określał jako-wydzielanie zewnętrzne. Termin „wewnętrzne wydzielanie** przyjął się szczególnie po roku 1889, kiedy B row n-Sequard, badając działanie wyciągów z jąder, wypowiedział zdanie, że każda żywa tkanka danego ustroju dostarcza mu pewnych substancyi, które służą albo do odżywienia całego ustroju, albo do regulacyi rozmaitych procesów życiowych, które w nim zachodzą.

Takie przedstawienie pojęcia o wewnętrznem wydzielaniu w najszerszem tego słowa znaczeniu jest zupełnie uzasadnione, zwykle jednak termin ten używany bywa w węższych granicach, mianowicie w zastosowaniu do pewnych narządów, jak tarczyca i gruczoły przytarczyczne, nadnercza, przysadka mózgowa, grasica i niektóre inne, które są bez wątpienia gruczołami, pomimo iż nie posiadają przewodów wydzielniczych; o ich czynności wydzielniczej wnioskujemy z ich budowy histologicznej, ze sposobu ich unaczy-nienia (b. bogatego), dalej ze stosunku tych organów do rozmaityck