img135

258 ROZDZIAŁ 23 Uszkodzenia nerwów obwodowych

•    Inne adaptacje wprowadzane w środowisku domowym i w pracy, takie jak sprzęt umożliwiający kontrolę nad otoczeniem, również mogą pomóc w redukowaniu wpływu niesprawności wynikającej z przewlekłego niedowładu kończyny górnej lub dolnej.

Zaburzenia czucia i ból

Utrata prawidłowego czucia niesie ze sobą podwyższone ryzyko niezauważenia urazu, czego konsekwencją mogą być owrzodzenia neuro-patyczne i artropatia neuropatyczna. Pacjentom należy uświadomić ten problem i zalecić im dokładne regularne oglądanie okolic z zaburzonym czuciem. Chorzy muszą starannie dobierać sobie odpowiednie obuwie, a dla osób z zaburzeniami czuciowymi na stopie wskazana jest opieka specjalisty podologa (chiropody).

Objęcie nerwów czuciowych procesem chorobowym może prowadzić do ciężkiego bólu neuropatycznego. Jest on rozmaicie opisywany przez pacjentów, lecz dwa określenia pojawiają się stale: głęboki i piekący. Leczenie bólu neuropatycznego może być bardzo trudne. Zastosowanie znajdują:

•    leki przeciwpadaczkowe,

•    trójcykliczne leki przeciwdepresyjne,

•    preparaty konopi indyjskich lub kanabinoidy,

•    lokalne lub regionalne blokady unerwienia współczulnego,

•    zabiegi z aparatem TENS.

Należy także pamiętać, że u niektórych pacjentów nieprawidłowy chód lub postawa mogą doprowadzić do wtórnych bólów mieśniowo-kostnych. Zaangażowanie do pracy fizjoterapeuty jest niezbędne w celu optymalnej normalizacji chodu oraz zapewnienia odpowiedniego oparcia przy siadaniu i staniu. Najskuteczniejszymi lekami w bólu mięś-niowo-kostnym są niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Należy się liczyć z wystąpieniem innych problemów, wymagających specyficznego leczenia. Są to:

•    odleżyny;

•    skolioza;

•    przykurcze;

•    depresja oddechowa (zespół Guillaina-Barrego);

•    zły stan odżywienia, często wtórny do problemów z przyjmowaniem pokarmów;

•    depresja i zaburzenia emocjonalne, wtórne nie tylko do niesprawności fizycznej, lecz także do współwystępującego przewlekłego bólu.

Zespół Guillaina-Barrego i polineuropatia w stanach krytycznych

Zespół Guillaina-Barrego

Zespół Guillaina-Barrego jest rzadką chorobą, występującą u 1-2 osób

na 100 000 mieszkańców na rok. Jego główne cechy są następujące:

•    Często nagły początek, zwykle w ciągu dni, lecz czasami w ciągu godzin.

•    Postępujący niedowład, który często zaczyna się w stopach i migruje ku górze, obejmując mięśnie okolic kolan i bioder, a następnie rąk, nadgarstków, łokci i ramion.

•    U około 20% pacjentów dochodzi do niewydolności oddechowej, wymagającej wentylacji mechanicznej.

•    Mogą współwystępować objawy opuszkowe oraz zaburzenia autonomiczne.

•    W leczeniu stosuje się plazmaferezę i/lub dożylne stosowanie immuno-globulin, włączane w jak najkrótszym czasie od wystąpienia objawów.

•    Rokowanie jest pomyślne, tylko niewielu pacjentów pozostaje trwale niesprawna. W niedawno opublikowanym badaniu stwierdzono, że u 60% chorych dochodzi do całkowitego wyzdrowienia. Około 8% pacjentów umiera w fazie ostrej, 4% wymaga stałej respiratoro-terapii, około 10% nie jest w stanie samodzielnie chodzić, a u pozostałych utrzymuje się pewna fizyczna niesprawność.

•    Rokowanie jest trudne do ustalenia, lecz osoby starsze, pacjenci, którzy nie chodzą w czwartym dniu choroby oraz którzy wymagają prowadzenia wentylacji mechanicznej, są bardziej narażeni na niekorzystny przebieg procesu chorobowego.

•    Leczenie w fazie ostrej skupia się na monitorowaniu funkcji oddechowych i rozpoczęciu mechanicznej wentylacji, o ile jest to wskazane. W fazie ostrej konieczne jest także dokładne ocenianie ułożenia pacjenta w celu zminimalizowania ryzyka rozwoju przykurczów i odleżyn.

•    We wczesnym stadium choroby szczególnym zagrożeniem dla pacjentów są infekcje płuc i dróg moczowych.

•    Dysfunkcja układu autonomicznego może spowodować nasilone nie-dociśnienie posturalne.

•    Powrót do zdrowia jest długotrwały i wymaga intensywnej rehabilitacji.

•    W okresie zdrowienia dużym problemem może być zmęczenie pacjenta.