zoologia kregowcow krew4

Rozdział IV Tkanka nerwowa

Układ nerwowy zbudowany jest z tkanki nerwowej. Najważniejszą jej cechą jest to, że zawiera elementy, które mają zdolność odbierania bodźców ze środowiska zewnętrznego oraz przewodzenia ich do narządów lub części organizmu. Pierwszą funkcję spełniają komórki nerwowe, drugą zaś - włókna nerwowe.

Tkanka nerwowa składa się z: 1) neuronów - komórek nerwowych (ncurocy-tów), 2) włókien nerwowych i 3) tkanki glejowej, czyli ncurogleju.

Pierwsze dwa elementy, tj. neurony i włókna nerwowe, tworzą niero zerwalną całość, tzn. że nic ma samodzielnych komórek bez włókien i odwrotnie. Włókna nerwowe są wypustkami neuronów i mogą przebiegać na dosyć dużej przestrzeni. Ze względu na to, że komórki nerwowe oraz ich wypustki stanowią całość, oba te elementy określono wspólną nazwą neuronów, które są strukturalnymi i czynnościowymi jednostkami tkanki nerwowej.

Neuroglej spełnia w stosunku do neuronów różnorakie funkcje, a mianowicie podporową, odżywczą i obronną oraz uzupełnia ubytki w tkance nerwowej (komórki nerwowe nie mają zdolności regeneracji).

Tkanka nerwowa składa się zatem z neuronów i tkanki glejowej, czyli neuro-gleju.

1. Neuron (komórka nerwowa)

Komórki net wowe

W neuronie (ryc. 116, 117) rozróżnia się pc ryk arion oraz wypustki cytopla-zmatyczne, które tworzą włókna nerwowe. Wypustki komórki nerwowej występują pod dwiema postaciami, a mianowicie jako dendryty i wypustka osiowa -akson.

Dendryty

Są to zazwyczaj wypustki krótkie, liczne i rozgałęziające się w pobliżu peryka-rionu.

Akson

Jest to z reguły wypustka pojedyncza, której długość w pewnych przypadkach może przekraczać jeden metr. Akson oddaje boczne odgałęzienia, zwane kolatc-188 raliami. Wypustkę tę zwie się talrże neurytem.

Kyc. 116. Schemat neuronu: 1 - pcrykarion, 2 dendryt, 3 - akson, 4 - kolalerale, .5 - relodendria. strzałki v,'skazują kierunek przebiegu bodźców. Wi-illni; Krolliiiga i Grana

Ryc. 117. Schemat ultrastruktury neuronu: I jądro komórkowe, 2 - eytoplazma (neuroplazma). 5 - dendryty. 7 akson. 5 mitochondria, ó - lizosomy, 7 - neurofilamenty. H - neurotubule. 9 - ziarna lipofuscyny, 10- grudki substancji zasadochtonnej, II - synapsa akso-somatyczna, 12 -synapsa akso-dendrytyczna. WetUugToiricra i Cha\reau

Oba rodzaje wypustek różnią się od siebie nie tylko wyglądem, lecz także funkcją. Dcndiyty odbierają bodźce z narządów obwodowych lub od innych neuronów i prowadzą je do komórki, natomiast akson przeprowadza bodźce z komórki do innych neuronów lub narządów obwodowych.

Należy podkreślić, że bodźce nerwowe są przewodzone do komórki zawsze przez dendryty, z komórki zaś - przez akson. Dato to podstawę do sformułowania prawa dynamicznej polaryzacji neuronu, które mówi, że bodźce nerwowo są 1S9 przeprowadzane tylko w jednym kierunku.