zoologia kregowcow krew5

cizie ciałka blaszki ulegają zagęszczeniu, tworząc jego torebkę. Kolba wewnętrzna powstaje z komórek glejowych (zmienionych icmocytów) i albo jest bezstruk-luralną masą, albo zawiera ziarnistości. Włókno nerwowe wchodzące do ciałka traci osłonki i przebiega wzdłuż kolby, jako nieosłonięte włókno osiowe. Do kolby wewnętrznej wnika także włókno dodatkowe z autonomicznego układu nerwowego (ryc. 137). Włóknom nerwowym towarzyszą drobne naczynia krwionośne, rozgałęziające się na sieć naczyń włosowatych, które występują między blaszkami.

Ciałka blaszkowate występują w tkance podskórnej, w okostnej, w otoczeniu stawów, przy nerwie współczulnym, w krezce i trzustce kota, w przytarezycy, w gruczole mlekowym, prąciu, łechtaczce, w pochewkach mięśniowych, śluzawi-cy, tworzywie kopyta i racic, w otoczeniu aorty piersiowej i jej dużych odgałęzień itd. Ciaika blaszkowate są wrażliwe na ucisk.

Ciałka Herbsta są mniejsze od ciałek blaszkowalych (140 pm długości i 80 pm szerokości) i mają mniejszą liczbę blaszek. Kolba wewnętrzna jest pokryta jedną warstwą okrągławych komórek. Występują one szczególnie w obrębie dzioba i języka wielu ptaków, zwłaszcza wodnych.

Ciałka buławkowate (ryc. 137) w odróżnieniu od ciałek blaszkowalyeh mają mniejsze wymiary. W miejscu kolby wewnętrznej występuje jama, wypełniona drobnoziarnistą masą. zawierającą jądra, w której włókno osiowe rozgałęzia się i skręca na kształt kłębka. Poza tym znajduje się tutaj również aparat ulwo-rzony z dodatkowego włókna układu aulonomiczncgo. Od zewnątrz ciałko otacza osłonka, zbudowana z dwóch łub trzech koncentrycznie ułożonych blaszek. Występują one w brodawkach błony śluzowej warg, śluzawicy, języka, policzków, w prąciu, skórze palców kota i tworzywie kopytowym.

Ciałka genitalne (ryc. 137) występują w zewnętrznych narządach płciowych (żołądź, prącie, łechtaczka) oraz w brodawce sutkowej. Są one podobne do ciałek bulawkowatych z tym, że osłonka skiada się z 3-8 blaszek, a znajdujący sic we wnętrzu ciałka gęsty splot powstaje z rozgałęzienia 1-10 włókien osiowych.

Ciałka Ruffinicgo są to twory wydłużone, o długości ponad I min, otoczone osłonką o charakterze wlóknisto-sprężystym. Włókno nerwowe wchodzące do ciałka traci osłonkę mielinową i dzieli się na liczne gałązki, które anaslu-mozują ze sobą i kończą się zgrubieniami. Ciałka te występują w skórze właściwej i tkance podskórnej opuszek palców' człowieka i zwierząt mięsożernych oraz w tworzywie kopyta. Spełniają one rolę receptorów ciepła.

Zakończenia czuciowe w tkance mięśniowej. W tkance mięśniowej gładkiej zakończenia czuciowe mają wygląd krzaczasty lub postać kiębuszków.

Najprostszy rodzaj zakończenia czuciowego w tkance mięśniowej szkieletowej przedstawia się w ten sposób, że włókno nerwowe traci osłonkę mieiinow’ą i rozdziela się na gałązki, które przebiegają spiralnie na kształt wstęgi na powierzchni sarkolemy, oplatając włókna mięśniowe.

Poza tym w tkance mięśniowej szkieletowej występują zakończenia nerwów w postaci wrzecionck nerwowo-niięśniow'ych. Wrżecionko neiwowo-mięśni owe (ryc. 138) jest tworem wrzecionowatym (stąd nazwa), o długości 2-3 mm, utworzonym z kilku cienkich włókien mięśniowych, otoczonych torebką lączno-tkankową. Przestrzenie między włóknami i pod torebką wypełnia płyn tkankowy. Włókna mięśniowe wrzecionka zawierają małą ilość mioiibryłi, w związku z czym

Kyc. 138. Wrceciunku ntruwro-inięinlntrc na przekroju podłużnym (A) -wetlfttgBlasiusa I na przekroju poprzecznym (Bi - według P-Mnam: 1 - torebka lącznotkunkowa, 2 - włókna mięśniowe wrzecionka, 3 - włókna nerwowe. ■! - zakończenia czuciowe, 5 - zakończenia ruchowe, 6 - włókna mięśniowe szkieletowe

Kyc. 139. Zakończenia ruchowe w tkance mięśniowej: A - w tkance mięśniowej gładkiej; I!-w tkance mięśniowej szkieletowej; C - w ikance mięśniowej sercowej jądra leżą w części środkowej. Do wrzecionka nerwowo-mięśniowego dochodzą włókna nerwowe, które tracą osłonkę mielinową, a następnie wchodzą w kontakt z włóknami mięśniowymi za pomocą drzewkowatych rozgałęzień, lub otaczają poszczególne włókna mięśniowe na kształt pierścienia lub spirali. Jest rzeczą charakterystyczną, że włókna nerwowe leżą zawsze na powierzchni sarkolemy, nic wnikając do wnętrza włókien mięśniowych. W pobliżu biegunów wrzecionka występują również zakończenia ruchowe w postaci tzw. płytek ruchowych (patrz dalej), utworzone przez włókna nerwowe ruchowe. Dzięki temu włókna mięśniowe wrzecionka są w stanie słabego skurczu, co przyczynia się do utrzymania stałego ciśnienia wewnątrz wrzecionka. Wrzecionka nciwowo-mięśnibwc działają, podobnie jak otorbionc zakończenia w tkance łącznej, przy czym wzrost ciśnienia wewnątrz wrzecionka następuje wskutek skurczu włókien mięśniowych. Wrzecionka nerwowo-mięśniowe mają być receptorami czucia głębokiego.

Podobną budowę do wrzecionek nerwowo-mięśniowych mają wrzecionka ;il nerwowo-ścięgnowe, występujące przeważnie w miejscu przejścia mięśnia