zoologia kregowcow krew2

Ryc. 1J2. Komórki mnkrosleju: A - astrocyt krót-kowypustkowy; U - astrocyt dlugowypustkowy: C - astrocyt protoplazmatyczny: I) - astrocyt w iókn i sto-protoplazm a tyczny

nabłonkowych. Asirocyty wlóknislo-protoplazmatycznc występują przeważnie w substancji białej ośrodkowego układu nerwowego.

Oprócz funkcji podporowej, odżywczej i izolującej asirocyty makrogleju mają zdolność podziału i uczestniczą w uzupełnianiu ubytków w tkance nerwowej, tworząc tzw. blizny glejowe. Stwierdzono również ścisły związek między zawartością cholesterolu w astrocytach i we krwi, co świadczy o udziale makrogleju w przemianie cholesterolowej.

Oligotlendroglcj (ryc. 133)

Rozwija się on również z cktodermy. Zbudowany jest z małych komórek o kulistym jądrze i mających niewielką ilość rozgałęzionych wypustek, które nie zawierają włókien glejowych. Komórki te noszą nazwę oligodendroeytów lub komórek glejowych skąpowypustkowych. Otaczają one swoimi wypustkami skupienia komórek nerwowych w substancji szarej i dlatego nazywa się je komórkami satelitowymi. W ośrodkowym układzie nerwowym jeden oligodendrocyt tworzy osłonki dla kilku włókien nerwowych. W oytoplazmie oligodendroeytów obserwuje się dobrze wykształconą szorstką siateczkę śródplazmatyczną i liczne mitochondria. Pochodnymi komórkami oiigodendrogleju są osłonki glejowa komórek zwojów nerwowych oraz lemoęyty we włóknach obwodowych. W czasie miclinizacji włókien neiwowych w cytoplazmie oligodendroeytów' pojawiają się ziarnistości i dlatego komórkom tym przypisuje się udział w tworzeniu osłonki mielinowej we włóknach nerwowych. O aktywnej syntezie białka i lipidów może również świadczyć szybkość asymilacji pierwiastków znakowanych.

Oligodendrocyty badane w warunkach hodowli tkanek rytmicznie pulsują, tj. kolejno kurczą się i rozkurczają, zjawisko to nie jest dokładnie poznane.

Poza tym komórki oiigodendrogleju pozostają w łączności z naczyniami włosowatymi, biorą udział w przemianie wodnej mózgu. Przy obrzęku mózgu wy-

Ryc. 133. Komórki oiigodendrogleju

puslki oligodendroeytów, towarzyszące naczyniom włosowatym gwałtownie pęcznieją, uciskając inne elementy tkanki nerwowej (neurony i asirocyty makrogleju). O związku czynnościowym oiigodendrogleju z naczyniami świadczy również fakt, że środki zwężające naczynia krwionośne wywołują gwałtowny skurcz oligodendroeytów.

Oligodendrocyty występują zarówno w substancji szarej, jak i białej ośrodkowego układu nerwowego, gdzie spełniają funkcję podporową, biorą udział w wytwarzaniu mieliny, wchodzą w skład zakończeń nerwowych oraz odgrywają rolę przy odnowie nerwów.

Mikroglej (ryc. 134)

Rozwija się on z inezodermy, dlatego też nazywany jest również mezoglejem. Pojawia się on w tkance nerwowej w okresie, w którym naczynia krwionośne wnikają do ośrodkowego układu nawowego. Mikroglej jest zbudow any z małych, wydłużonych komórek. Od ciała komórkowego, a najczęściej od biegunów' komórek, odchodzą dość długie, rozgałęziające się wypustki. W komórkach nie stwierdza się obecności włókien glejowych ani gliosomówCnatomiast ich cytopla-zma zawiera różne ziarnistości paraplazmatycznc (lipidy, żelazo, barwniki i in.). Komórki mikrogleju mają zdolność mnożenia się i dlatego mogą wytwarzać tkankę bliznowatą w przypadku uszkodzenia tkanki nerwowej. Poza tym komórki te spełniają funkcję obronną dla tkanki nerwowej. W stanach zapalnych tracą one wypustki, stają się kuliste i uzyskują zdolność czynnego ruchu i fagocytozy. Dlatego też zalicza się je do układu jednojądrzastyeli makrofagów.

Komórki mikrogleju występują przeważnie w substancji szarej ośrodkowego układu nerwowego.

Ryc. 131. Komórki mikrogleju (mezogleju)

205