zoologia kregowcow krew6

w ścięgno, w którym pęczki włókien kolagenowych są otoczone siecią końcowych rozgałęzień włókien nerwowych. Tmpulsy powstające we wrzecionkach nciwowo--ścięgnowych dotyczą stopnia napięcia ścięgna.

Zakończenia ruchowe

Rozróżnia się zakończenia ruchowe w tkance mięśniowej gładkiej i poprzecznie prążkowanej.

Zakończenia ruchowe w mięśniach gładkich (ryc. J39). Są one utworzone przez włókna nerwowe bczmiclinowe autonomicznego układu nerwowego. Włókna te wytwarzają sploty w tkance łącznej oddzielającej pęczki łub warstwy komórek mięśniowych. Od splotów odchodzą gałązki, które po dojściu do komórek mięśniowych wytwarzają kilka zgrubień. W ten sposób powstaje płytka końcowa, leżąca na powierzchni lub wewnątrz komórki mięśniowej.

Zakończenia ruchowe w mięśniach szkieletowych. W mięśniach szkieletowych pień nerwowy rozgałęzia się w obrębie tkanki łącznej, tworząc splot śródmięśniowy. Wychodzą z niego gałązki, które łączą się z jednym lub wieloma włóknami w większą liczbę nerwów ruchowych.

Zakończenia ruchowe w mięśniach szkieletowych noszą nazwę płytek nio-torycznych (ryc. 139). W wytworzeniu płytki motoryczncj bierze udział końcowe rozgałęzienie włókna nerwowego oraz włókno mięśniowe. Włókno nerwowe mielinowe traci osłonkę miclinową i wpukla się do włókna mięśniowego, które w tym miejscu wytwarza niewielkie zgrubienie. W obrębie płytki motoryczncj włókno mięśniowe nie wykazuje prążkowania poprzecznego, natomiast sarko-plazrna ma strukturę ziarnistą i zawiera nagromadzenie kulistych lub owalnych jąder. Do włókien mięśniowych dochodzą również, bezmiulinowe autonomiczne włókna nerwowe, które mają utrzymywać napięcie mięśni.

Do dokładniejszego poznania struktury płytek motorycznych przyczyniły się badania przeprowadzone za pomocą mikroskopu elektronowego (ryc. 140). Wykazały one, że kontakt aksonu włókna nerwowego ruchowego z włóknem mięśniowym ma charakter synapsy, w której można rozróżnić dwa bieguny - nerwowy i mięśniowy. Bieguny te oddzielone są od siebie błonami - presynaptyczuą i postsynaptyczną, między którymi znajduje się wąska przestrzeń - szczelina synaptyczna. Biegun nerwowy tworzy rozgałęzienia włókna nerwowego, które traci osłonkę mielinową, natomiast ncuroiemn iączy się zsarkolemą.

Neuroplazma włókna osiowego ma liczne mitocłiondria (ncurosomy) oraz pęcherzyki synaptyczne, zawierające acetylocholinę i jest pokryta błoną presy-naptyczną. Błona ta przylega do błony postsynaptycznej, utworzonej przez sarko-lenię, która w miejscu wpuklcnia rozgałęzień włókna osiowego do włókna mięśniowego, wytwarza odpowiednią liczbę zagłębień (fałdów pierwotnych). Błona postsynaptyczna, w przeciwieństwie do błony presynaptycznej, jest silnie pofałdowana, wytwarzając bardzo liczne i leżące blisko siebie fałdy wtórne, które stwarzają obraz poprzecznego prążkowania. Przestrzeń zawarta między błoną otaczającą rozgałęzienia włókna osiowego (błoną presynaptyczuą) a fałdami sar-kolemy (błoną postsynaptyczną) jest wypełniona jednorodną substancją, która wciska się również między fałdy wtórne.

Obie błony, wchodzące w skład synapsy, zawierają glikozaminogłikany, natomiast zawarta między fałdami wtórnymi sarkołemy sarkoplazma wykazuje aktyw-

Ryc. I-łO. Sclicimil przcsir/cnny budowy płytki inotorycztiej w ml-krubkupic elektronowym: / - sar-kolema, 2 - końcowe odgałęzienia aksonufwlókna osiowego). .! - le-mocyt, 4 - mitochondria. 5 - pęcherzyki synaptyczne. 6 - błona presynaptyczuą. 7 - błona postsy-naptyczna, S - przestrzeń miedzy 6 a 7. 9 - sarkopłazma, 10 - jądro komórkowe. 11 - miofibryle. Według Poiticra i Dunwstt

ność acetylocholinoesterazy. Poza tym okazało się, że ziarnista struktura sarko-plazmy w obrębie płytki motorycznej wiąże się z obecnością w tym miejscu licznych mitocboiKlriów (sarkosomów). Duża ilość mitochondriów w sarkoplazmie włókna mięśniowego i ncuroplazmie włókna osiowego świadczy o aktywności enzymatycznej płytki motoryczncj.

W mięśniu sercowym występują zakończenia ruchowe, podobne jak w mięśniach gładkich (ryc. 139).

Zalco ń czenia gruczoł owe

Niezależnie od zakończeń czuciowych, znajdujących się w obrębie tkanki łącznej, w gruczołach występują zakończenia nerwów', za pośrednictwem których dochodzą impulsy nerwowe do komórek gruczołowych. Zakończenia tc są utworzone z autonomicznych włókien nerwowych. Rozgałęziając się, wytwarzają one splot pod błoną podstawną odcinków wydzielniczyeh, od którego odchodzą pojedyncze wlókienka, wnikające pomiędzy komórki gruczołowe, gdzie kończą się zgrubieniami.

Badania przeprowadzone za pomocą mikroskopu elektronowego wykazały, że rozgałęzienia końcowe włókien nerwowych przylegają ściśle do zewnętrznej powierzchni błony komórkowej komórek gruczołowych. Włókna nerwowe mogą również wnikać do szczelinowatych wpukleń do wnętrza komórki utworzonych przez popychaną błonę komórkową, która stanowi barierę między cytoplazmą komórki gruczołowej a neuroplazmą włókna nerwowego.