zoologia kregowcow krew3

Leukocyty - krwinki białe (ryc. 102, 103, 104, 105, 106)

Różnią się one od erytrocytów zarówno właściwościami morfologicznymi, jak też funkcją. Nic mają one hemoglobiny (stąd nazwa - krwinki białe), występują nic tylko we krwi, lecz także w limfic i w tkance łącznej luźnej. W leukocytach zawsze występuje jądro komórkowe oraz organelle (centrum komórkowe i mitochondria). a także różne wtręty, jak kropelki tłuszczu i ziarna glikogcnii. szczególnie liczne u konia i świni. Komórki te zawierają również czynne enzymy. Wszystkie te cechy świadczą o aktywnym udziale krwinek białych w procesach przemiany materii. Poza tym prawic wszystkie leukocyty mają zdolność czynnego ruchu, który odbywa się przez wytwarzanie pseudopodiów (ruch pel-zakowaty).

Komórki te przedostają się przez śródbtonek naczyń włosowatych (diapede-za) i rozprzestrzeniają w obrębie substancji międzykomórkowej tkanki łącznej. Mogą one także przechodzić przez błonę podstawną nabłonków i wnikać między komórki nabłonkowe. Szybkość ruchu krwinek białych zależy od różnych warunków, jak: gęstość i odczyn środowiska, temperatura itp. Na kierunek ruchu krwinek białych wphwają rozmaite czynniki, wśród których istotną rolę odgrywa che-motaksja. tj. ruch pod wpływem bodźca natury chemicznej. Bodźcem takim są m.in. produkty rozpadu tkankowego lub substancje wydzielane przez bakterie i tym tłumaczy się czynny ruch krwinek białych w kierunku ognisk zapalnych.

Krwinki białe mają również zdolność fagocytozy, dzięki czemu spełniają ważną funkcję obronną organizmu. Wychwytują one, a następnie pożerają drobnoustroje. ciała obce, produkty rozpadu tkankowego i wszelkie substancje szkodliwe, dostające się do krwi lub innych tkanek, a także uczestniczą w humoralnych i komórkowych reakcjach odpornościowych. Jeżeli pochłonięte substancje nie mogą ulec całkowitemu zniszczeniu, leukocyty wychodzą na powierzchnię błony śluzowej różnych narządów, skąd wraz ze złuszczającymi się komórkami nabłonkowymi zostają usunięte z organizmu. Pewne rodzaje leukocytów (patrz dalej) uczestniczą w komórkowych i humoralnych reakcjach odpornościowych.

Wielkość leukocytów waha się w granicach 4-20 pm, liczba zaś jest znacznie mniejsza niż liczba erytrocytów i ulega dużym wahaniom, nawet w warunkach fizjologicznych, zmieniając sic w zależności od wieku, płci, stadium trawienia itp. W 1 mm⁵ krwi występuje od_6 (cztownck) do 19 (Świnia) tysięcy (u ptaków do 30 tysięcy) krwinek białych. Średnio jedna krwinka biała przypada na 700-1000 czerwonych. Zwiększenie liczby krwinek białych nosi nazwę leukocytozy (po spożyciu pokarmów - Ieukocytoza fizjologiczna), zmniejszanie zaś liczby określa się mianem leukopenii.

Liczbę krwinek białych w 1 mm⁵ knvi u zwierząt poszczególnych gatunków i człowieka podano w tabeli 1 (str. 161).

Krwinki białe dzieli się na: 1) agranulocyty; a) limfocyty, b) monocyty, 2) gra-nulocyty; a) obojętnochlonne - neutronie, b) kwasochłonne - cozynofile, c) za-sadochtonne - bazofile.

Agranulocyty. Są to krwinki biatc, które mają zasadochłonną cytoplazmę, niczawierającą wyraźnie zróżnicowanych ziarnistości oraz pojedyncze (nieseg-mentowane) jądro komórkowe.

Limfocyty (ryc. 102,103, 104, 105,106) stanowią 25% (u człowieka), 60% (u przeżuwaczy) wszystkich krwinek białych. Zależnie od wielkości rozróżnia się

Ryc. 106. Mikroskopowy obraz krwi kory: 1 - erytrocyty, 2 - limfocyt,.? - monocyl, 4 - pseu.lo-eozynofilc, 5 - ęranulocyty kwasochlonne, 6 - granutueyt zasadochlomiy, 7 - tromhocyty. Według Kudriawccwa i Kiichlndena

limfocyty malc (u zwierząt 4,5—(i.5 }im, u człowieka 7-10 pm) i limfocyty duże (u zwierząt 10-18 urn, u człowieka 10-15 pm).

Najmłodszymi formami są limfocyty duże, uważane za hisliocytarnc komórki krwi, z których w pewnych warunkach mogą powstawać makrofagi i komórki plazmatyczne. Limfocyty są komórkami kulistymi, mającymi mniej lub bardziej kuliste jądro o zbitej chromatynie, które wypełnia prawie całą komórkę, tak że cytoplazma występuje w postaci cienkiego rąbka na obwodzie (najwięcej cytopla-zmy zawierają limfocyty duże). W jądrze młodych limfocytów stwierdza się obecność jąderka, barwiącego się kwasochlonnic. Powierzchnia jądra.może wytwarzać zagłębienia, przy czym w jednym z nich leży ccntrosom. Cytoplazma wybar-wia się barwnikami zasadowymi. W jej obrębie występują nieliczne mitochon-dria, siabo rozwinięte pęcherzyki aparatu Golgiego, szorstka siateczka śróapla-zmatyczna, kropelki tłuszczu, pęcherzyki powstające m.in. przez wpuklenia błony komórkowej (pinocytoza) oraz ziarnistości barwiące się azurochlonnie, otoczone cienką błoną osmofilną. Limfocyty mogą dzielić się mitotycznie. Ze wzglę-

167