442 K. PANEK
nownemu zapłodnieniu, a w czasie następującej ciąży można było śledzić zachowanie się przeszczepionego gruczołu. Mimo przecięcia nerwów znajdujący się na grzbiecie gruczoł powiększył się znacznie i wydzielał pod koniec ciąży siarę, podobnie jak inne. pozostałe gruczoły w związku z układem nerwowym będące. Podobne spostrzeżenia na kozach po przecięciu nerwów uczynił także znacznie wcześniej W a 1 e n t o w i c z.
Do podobnych wyników doszedł również Ribbert. Po udałem przeszczepieniu gruczołu mlekowego w okolicy ucha u świnki morskiej stwierdził w czasie następowej ciąży obrzmienie przeszczepionego gruczołu, a po urodzeniu wydzielanie się mleka z tegoż. Doświadczenia te są dowodem, że czynnik, pobudzający do wodzie-lania gruczoł mlekowy, musi się znajdować poza obrębem układu nerwowego i należy go szukać wśród bodźców natury chemicznej. Poszukiwania za ciałem tern skierowano z natury rzeczy w pierwszym rzędzie do narządów rodnych. Z uwagi, że gruczoł mleczny przygotowuje się do czynności w czasie ciąży, w związku z którą przychodzi do wytworzenia nowych tkanek, należało z pewnem prawdopodobieństwem przypuszczać, że bodziec czynny zawarty być może w jednym z odnośnych narządów, t. j. w macicy, jajnikach, łożysku lub płodzie.
Do wyświetlenia natury tego bodźca zmierzają w pierwszym rzędzie badania Starli nga i Claypona. Królikom niezapłodnio-nym wstrzykiwano czas dłuższy wyciągi płodów, jajników, błony śluzowej, macicy i łożyska. I rzeczywiście powiodło się autorom w 6 wypadkach przy wstrzykiwaniu wyciągów z płodów uzyskać rozw^ój gruczołu mlecznego, podczas gdy przy wstrzykiwaniu wyciągów z macicy, jajników i łożyska żadnego skutku nie zauważono.
Biedl i Kónigstein otrzymali również podobny wynik przy wstrzykiwaniach wyciągów z płodów króliczych, jak i po wszczepieniu do jamy otrzewnowej całego płodu króliczego, mianowicie mniej lub więcej silny rozwój gruczołów mlecznych. Również i F o a stwierdził wyniki powyższych badań, wykazując nadto, że bodźce, pobudzające do czynności gruczoł mleczny, nie są swoistymi dla danego gatunku. U królików bowiem w sianie dziewiczym otrzymywał po 35 wstrzyknięciach wyciągu ze świeżych płodów bydlęcych nabrzmienie gruczołów i pojawienie się białawej wydzieliny, podobnej do mleka.
Basch natomiast dochodzi do wyników odmiennych. StwTier-