94295201

486 K. PANEK

(koń, osioł), zwierzętom zaś mało potu wydzielającym odpowiada raczej mleko

0    większej zawartości części stałych (pies, kot)

Pochodzenie głównych składników mleka. Swoistość składników mleka, szczególniej cukru i kazeiny, niespotykanych nigdzie poza gruczołem mleczny^m w ustroju, ponadto bogata zawartość tłuszczu i odmienny stosunek soli w porównaniu z surowicą krwi, wskazuje dowodnie, że mleko jest wytworem komórek gruczołowych i nie powstaje drogą zwykłego przesączania ze krwi. Również

1    badania histologiczne świadczą, że nabłonek gruczołowy odgrywa czynną i pierwszorzędną rolę w powstawaniu mleka.

Utrzymywało się dawniej przekonanie, że mleko powstaje w analogiczny sposób, jak wydzielina gruczołów łojowych, mianowicie przez rozpad, względnie rozpłynięcie się komórek gruczołowych starszych wiekiem, których treść zmięszana z przesączem surowiczym krwi miała się składać na wytworzenie mleka. Miejsce zużytych i wydalonych komórek gruczołowych miały zajmować młode komórki silnie rozmnażającego się nabłonka gruczołowego. Poparciem tego zapatrywania miało być pojawianie się na początku laktacyi ciałek siary, uważanych za rozpadłe komórki nabłonkowe.

Spostrzeżenia atoli i badania nowsze czynią teoryę tę nieprawdopodobną. Z jednej strony bowiem wykazano, że ciałka siary nie są bynajmniej komórkami rozpadłemi, lecz jeszcze żyjącemi, ponadto zaś badania histologiczne gruczołu w okresie największego wydzielania nie wykazują zjawisk wzmożonego mitotycznego podziału jąder, któreby o tak silnej regeneracyi komórek świadczyły'. Dość wspomnieć, że uwzględniając ilość wydzielonych składników mleka a wielkość miąższu gruczołowego, trzebaby przyjąć, że komórki musiałyby ulegać w ciągu dnia conajmniej pięciokrotnej odnowie. Szczegóły te świadczą dowodnie o nieprawdopodobieństwie tego rodzaju powstawania mleka.

Wedle Heidenhaina wydzielanie mleka odbywa się przy częściowem tylko rozpadzie komórek gruczołowych. Mianowicie składniki mleka, wytworzone przez komórkę gruczołową, gromadzą się przy jej wewnętrznym krańcu. W miarę dopływu materyału mlekotwórczego z linify, komórki owe się wydłużają, przybierając kształt wałeczkowy i wypuklając się nierównomiernie do światła pęcherzyka. W dalszym ciągu ulega wolny brzeg komórki rozpłynięciu, część protoplazmy wraz z nagromadzonymi przetworami wylewa się do wnętrza pęcherzyka, zaś pozostała część komórki