Magazyn6901

185

PALESTYNA

dukcji roślinnej udział Arabów jest stosunkowo niewielki, 75% zaś plantacyj cytrusowych, pokrywających 54% wartości produkcji owoców, znajduje się w posiadaniu Żydów. Hodowla bydła mimo sprzyjających warunków naturalnych nie stoi na należytym poziomie i podobnie jak rolnictwo nie jest w stanie podołać potrzebom kraju. Hoduje się głównie kozy (380 tys. sztuk — 1936) i owce (189 tys.); bydła rogatego w 1936 było 131 tys. sztuk. Ze zwierząt pociągowych najliczniej jest reprezentowany osioł (76000 sztuk). Z innych gałęzi hodowli na uwagę zasługuje pszczelnictwo, w 80% prowadzone przez Żydów, które w 1930 rozporządzało 14 000 uli. Cenniejszych surowców mineralnych P. nie posiada, ograniczają się one bowiem tylko do soli, kamienia budowlanego (wapień, bazalt), fosforytów, siarki i asfaltu (m. Martwe). Uprzemysłowienie P. związane prawie wyłącznie z elementem żydowskim postępuje szybko naprzód. W 1937 było w P. 6 300 przedsiębiorstw (w 1933 — 3 388), zatrudniających 19 600 robotników (14,4% ogółu ludności zawodowo czynnej, w tern 26,9% żydowskiej, 10,5% arabskiej) o łącznym kapitale 12700000 £P. Najlepiej rozbudowane są przemysły: spożywczy, mineralny, drzewny, odzieżowy i elektryczny. Ostatnio szybko nabiera znaczenia dysponujący wielkim rezerwoarem surowców krajowych przemysł chemiczny. Pod względem komunikacyjnym mimo dużych trudności terenowych P. przedstawia się korzystnie. W 1937 posiadała ona 1200 km doskonałych gościńców (w 1921 — 450 km) oraz 473 km linij kolejowych (w tem 329 km normalnotorowych). Park samochodowy P. w 1936 liczył 15 017 jednostek. Lokalnej komunikacji lotniczej P. nie posiada. Leży ona jednak na wielkich szlakach komunikacyjnych Anglji (Londyn—Indje—Australja), Ho-landji (Amsterdam—Indje Holenderskie) i Polski (Helsinki—Warszawa—Bejrut). Ponadto ma włoskie połączenie z Brindisi i egipskie z Kairo. Bilans handlowy P. jest stale wybitnie deficytowy (w 1938 przywieziono towarów za 14 242 000 £P, wywieziono za 5 693 ooo £P). W przywozie dominują artykuły przemysłowe (67% wartości) i spożywcze, w wywozie produkty roślinne, głównie cytrusy (85%). Głównymi dostawcami P. są: W. Brytanja (35,1%), Niemcy (11,5%), Rumunja (9,1%), Syrja

(7,0%) i Stany Zjednoczone (7,0%); odbiorcami zaś: W. Brytanja (52%), Syrja (8,2%), Holandja (8,0%), Belgja (4,5%), Litwa (3,4%) i Polska (2,7%). Udział Polski w handlu P. jest dotąd niewielki, wzrasta on jednak z każdym rokiem, przy-czem bilans kształtuje się dla Polski wybitnie korzystnie. Polska przywozi z P. głównie cytrusy (85% wartości całego importu), wywozi zaś drewno (5²>5% wartości), wyroby żelazne (15%) oraz produkty rolne (żyto, mąka) i hodowlane (masło). Porty P.:    Hajfa (99000 mieszkańców

^w 1937; 75% obrotów morskich), Jaffa (71 000 mieszkańców), Tel Awiw (w budowie; 120000 mieszkańców), Gaza (20000 mieszkańców) i Akka (8 000 mieszkańców) są (z wyjątkiem Akki) po stolicy P. Jerozolimie (125 000 mieszkańców) największemi ośrodkami miejskiemi kraju, przyczem w szybkiem tempie rozbudowujący się Tel Awiw jest miastem w 99% żydowskiem. Walutą P. jest funt palestyński (£ P.) = 100 piastrów = 1000 milrejsów. £ P. = funtowi sterlingów.

Literatura: Abel P.: La Góographie de la Palestine. Paris 1933.— Blanchard ił.: Asie Occidental^. „Gtfographtc unirerselle." T. VIII. Paris 1929. — Bonne A.: Paldstina. Land und Wirtschafl. Leipzig 1932. — Huntington E.: Palesline and its transformata on. Boston 1911. — Hilbners Weltstatistik. Wien 1939. — Informator handlu Polski a Palestyną i krajami Bliskiego Wschodu. Wydawnictwo periodyczne Polsko-Palestyńskiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Warszawa. — Palestyna i Bliski Wschód (czasopismo). Warszawa 1938. — Palestyna współczesna. Praca zbiorowa. Warszawa b. d. — Prtwor*W S.z Azja Zachodnia. „Wielka Geograf ja Powszechna“ Trzaski, Ererta i Michalskiego. Warszawa b. d.

Włodzimierz Kowalski.

II. Historja i sprawy polityczne.

Palestyna, nazwa pochodzenia greckiego (Palaistine), oznacza „ziemię Filistynów", pierwotnych mieszkańców tego kraju, po hebrajsku Erec Israel, przez chrześcijan ze względu na przyjście i pobyt w niej Jezusa Chrystusa zwana „Ziemią Świętą". Obecny kraj mandatowy P. jest mniejszy przestrzenią od P. z okresu królów żydów skich, gdyż nie obejmuje terenów leżących za Jordanem (Transjordanji). Najstarsze źródła historyczne dotyczące P. są babilońskie z okresu czwartego tysiąclecia przed Chrystusem. W tym okresie P. wchodziła w skład wielkiego państwa sumeryjsko-ba-bilońskiego, ulegając wpływom jego cywilizacji. Około w. XV prz. N. Chr. P. dostaje się pod panowanie Egiptu. Okres pełnej niezawisłości P. jako samodzielnego