Magazyn6
3101

523

BRYTANJA WIELKA

funt egipski, palestyński i południowo-afry-kański; podobnie jest z dolarem. W. B. konserwatywnie trwa także przy starych miarach i wagach, co ma ogromne znaczenie w stosunkach handlowych. Miarą odległości jest mila = i km 609 m, powierzchni, akr = 0,40468 ha, długości yard = 09x439 ^m> ciężkości funt = 0,4535 kg i uncja = 28 35 grama, objętości dla płynów galion = 4,5459 1.

9. Posiadłości brytyjskie: domin jony, kolon-je, protektoraty, obszary mandatowe. Brytyjskie Imperjum światowe (The British Commonwealth of Nations) obejmuje obszar 39 555 330 km*, z ludnością, wynoszącą według ostatnich spisów z lat I93I/33, uzupełnianych po r. 1934, względnie po r. 1935, 498517000 głów. Na Zjednoczone Królestwo wypada z tego zaledwie 242 500 km² i 46 823 000 mieszkańców, reszta zaś są to różne dominjony, kolonje, protektoraty i obszary mandatowe. W Europie stanowi dominjon tylko Wolne Państwo Irlandzkie (68895 km² i 2993000 m.). Poza tern W. B. posiada jeszcze Gibraltar i Maltę. W Azji w ręku brytyjskiem znajdują się w różnym stopniu zależności: Cypr, cesarstwo Indyjskie z państwami hołdowniczemi w Indjach oraz uznającemi suwerenność cesarza Indyj na półwyspie arabskim (Koweit, Maskat i inne), Aden, Cejlon (z wyspami na oceanie Indyjskim), południowa część półwyspu malajskiego (Straits Settlements, Singapore, Penang, Malakka, Związek Państw Malajskich, państwa malajskie nienależące do Związku), Hongkong, północna część wyspy Borneo, Sarawak, jako mandatowe: Palestyna z Transjordanją i Irak. W Afryce: Ke-nja, Uganda, Zanzibar, Mauritius, kraj Njassa, wyspy na połud. Atlantyku (św. Helena, Ascension, Tristan da Cunha), Seychelles (Seszele), kraj Somali, kraj Ba-suto, kraj Beczuana, Rodezja (południowa i północna), kraj Swazi, Związek Państw Połudn. Afryki (dominjon), w skład którego wchodzą kraj Przylądkowy, Natal, Transvaal i Oranje, Nigerja, Gambja, wybrzeże Złote, Sierra Leone, Sudan jako an-gielsko-egipskie condominium, kolonje dawniej niemieckie dziś obszary mandatowe (Tanganika, Południowo-Zach. Afryka, Togo, Kamerun); od r. 1882 trwa wojskowa okupacja w Egipcie. W Ameryce: wyspy Bermuda, Kanada (dominjon), wyspy Sokole (Falklandy), Brytyjska Gujana, Brytyjski Honduras, Nowa Fundlandja (dominjon) i Labrador, część Indyj Zachodnich (wyspy Bahama, Barbados, Jamajka, Leeward, Windward, Trinidad i Tobago. W Australji 1 Oceanji: Związek Ausralijski (dominjon), złożony z państw: Nowej Południowej Walji, Wiktorj i, Que-enslandu, Południowej Australji, Zachodniej Australji, Tasmanji, stolicy Canberra i teiytorjów Północnej oraz Środkowej Australji, terytorjum Papua (podlegające podobnie, jak ważne dla komunikacji wyspy Norfolk, bezpośredniej władzy generalnego gubernatora Australji), Nowa Ze-landja (dominjon), wyspy Fidżi i leżące w zachodniej części Pacyfiku (Tonga, Salomona oraz inne pomniejsze), Nowe He-brydy (stanowiące condominium brytyjsko-francuskie), posiadłości dawne niemieckie, obecnie mandatowe (kraj Wilhelma na Nowej Gwinei, archipelag Bismarcka, wyspy Admiralicji, wyspy Samoa i ważna ze względu na swe bogactwa mineralne samotna wyspa Nauru, stanowiąca mandat brytyj sko-australi j sko-nowozelandzki). W Antarktydzie: sektor naprzeciwko wysp Falklandzkich połażony między biegunem a 50° połud. szerokości geogr. i drugi naprzeciw Nowej Zelandji między biegunem a 6o° połud. szer.

Literatura: Brtmner H.: Grossbritanim, Land, Volk, Staat. 1929. — Demangeon A.: L*empire britanięue. Parts 1925. — tHbelium W.: England. 2 tamy. Leipzig-Bcrlin 1925. — flji* boski R.: Anglja po wojnie. Kraków 1924. — Komierotcmki K.s Wielka Brytanja. Sprawozd. ekan. z r. 1928 Konsulatu gener. Rzeczyposp. w Londynie. Warszawa MSZ 1929. — Loth J.s Wielka Brytanja. Warszawa 1933. — Skibiński S.: Zagraniczny handd towarowy Polski t Anglji. Warszawa 1933.—The Statcsman’8 Year-Book: Edited by M. Epstein. London 1935. — Winid W.: Anglja między 1° a 3⁰ dl. zach. Gr. i 63⁰ a 54⁰ tur. pin. Poznań 1934.

Stanisław Srokowski.

II. Charakterystyka narodu angielskiego.

Naród angielski powstał z kilku kolejnych fal najeźdźców pochodzenia germańskiego, którzy zepchnęli starą celtycką ludność wyspy na jej brzegi zachodnie i północne (Kornwalja, góry walijskie i szkockie). Najeźdźcami tymi byli Anglosasi (z pogranicza Niemiec i Danji) w wieku V i VI, wikingowie skandynawscy od wieku VIII do X, wreszcie w wieku XI Normani, również pierwotnie pochodzenia skandynawskiego, ale przez osiedlenie się na północnem wybrzeżu Francji nasiąknięci kulturą łacińsko-francuską, którą wnieśli do średniowiecznej Anglji. W ten sposób narodowy typ angiel-