Magazyn6
2901

521

BRYTANJA WIELKA

w 4 rozległych kompleksach złóż: szkockim, północno i środkowo angiel ;kim oraz połud-niowo-walijskim. Brytyjska produkcja węgla wynosi 18,2% światowej i w Europie jest najznaczniejsza, na globie zaś ziemskim ustępuje tylko wydobyciu węgla w Stanach Zjednocz. Am. Półn., stanowiącemu 43,2% światowego. W r. 1934 kopalnie Zjednoczonego Królestwa dostarczyły 224 268 000 tonn węgla, z czego sporą część (42 582 000 tonn) sprzedano zagranicy za sumę 34600000 funtów szter-lingów, 13487000 użyto jako węgla bunkrowego, resztę zaś obrócono na potrzeby wewnętrzne, zwłaszcza zaś hutnictwa. Wyprodukowano powyżej 6 000 000 tonn surówki żelaznej i 9000000 stali, posługirąc się już to własną rudą (zresztą dość lichego gatunku), już to importowaną ze Szwecji, Hiszpanji i z innych krajów. Obfitość węgla sprawiła również, że Zjednoczone Królestwo, dowożąc częściowo lub całkowicie obce rudy, stać się m^gło także poważnym producentem całego szeregu innych metali jak miedzi, cynku, ołowiu, cyny, aluminjum 11. d. W produkcji cementu W. B., która w r. 1934 wytworzyła 5280000 tonn tego ma-terjału, prześciga tylko Unja Północnoamerykańska. Wielka jest także wytwórczość Zjednoczonego Królestwa w dziedzinie związków azotowych, mączki Thomasa, superfosfatów, soli kuchennej (nadewszyst-ko warzonki), smoły (teru), kwasu siarkowego, benzolów, barwników, sztucznego jedwabiu, alkoholu i t. p. Własna podstawa surowcowa i łatwy dowóz surowców z kolonij, przy obfit< ści rąk roboczych i pa liwa, złożyły się już przed wiekami na stworzenie w W. B. idealnych warunków rozwoju przemysłu bardzo tutaj zróżniczkowanego, przyczem nadcwszystko wybija się w W. B. przemysł metalowy i tekstylny, aczkolwiek niemały jest również chemiczny oraz ceramiczny, oparty na bogatych złożach kaolinu, ze spożywczych zaś — browarniczy. Przemysł metalowy (budowy maszyn i elektryczny) skupił się głównie w centralnej części Anglji właściwej (Sheffield, Birmingham) i w południowej Walji, chcoaż rozsiany jest również na całej przestrzeni Zjednoczonego Królestwa. W. B. jest największą w Europie produ-centką samochodów, motocykli i innych środków lokomocji mechanicznej, w zakresie zaś budowy okrętów zajmuje na globie ziemskim stanowisko wręcz bezkonkurencyjne. Są lata, w którvch objętość statków nowo budowanych w dokach brytyjskich osiąga półtora miljona reg. ton brutto (np. w r. 1930), czyli 50% współczesnej produkcji światowej, przyczem dodać należy, że nie wyczerpuje ona ani w połowie całorocznej pełnej zdolności produkcyjnej brytyjskich warsztatów okrętowych, ocenianych na przeszło 3 000 000 tonn. — Przemysł wełniany skupia się przeważnie w środkowej czyści Anglji, w hr. York, w miastach Leeds, Bradford, Halifax i Huddersfield, poza tern na południowym zachodzie kraju w m. Bristol, 01 az w południowej Szkocji nad rz. Tweed (m. Sel-kirk). Przemysł wełniany, który w Anglji ugruntowali w XIV wieku tkacze flamand-cy, zrazu w m. Norwich we wschodniej Anglji, rozwinął się szczególnie potężnie w wieku XIX z chwilą wprowadzenia maszyn parowych i całego szeregu wynalazków technicznych.

Pracuje w nim dzisiaj przeszło 8 000 000 wrzecion, przerabiając wełnę miejscową, nadewszystko atoli importowaną z Austra-lji i z innych krajów Imperjum Brytyjskiego. — Przemysł bawełniany w Zjedno-czonem Królestwie jest jeszcze znaczniejszy od wełnianego i wogóle w tym dziale najpotężniejszy na świecie. Czynnych jest w nim 60 miljonów wrzecion, czyli 37,5% wszystkich wrzecion bawełnianych na ziemi. Skupia się przedewszystkiem w pobliżu portu Liver-pool i w hr Lancaster dokoła m. Manchester, w Szkocji zaś koło m. Glasgow. — Wyroby tekstylne i przemysłu metalowego są głównemi artykułami wywozowemi W. B. W r. 1934 przy eksporcie ocenionym na 488 000 000 funtów szterlingów (nie licząc wywiezionego złota . srebra) różnego rodzaju teksty 1 ja pochodzenia brytyjskiego reprezentowały wartość 106 000 000 £, zaś wyroby metalowe, elektrotechniczne, maszyny i środki lokomocji 112 000 000 £, czyli razem te dwie grupy towarów dały prawie połowę sumy uzyskanej z wywozu. Artykułów spożywczych i napoi wywieziono za 26 milj. £, chemikalij i farb za 20, papieru i masy papierowej za 24, z su: owców zaś najwięcej węgla, bo przeszło za 34 milj. £. Przy imporcie, ocenionym w r. 1934 na 732 000 000 £, pierwszą rolę grają artykuły spożywcze jak zboże, mąka, mięso, nabiał, owoce, napoje, używki i różne tłuszcze. Ta grupa towarów importowanych reprezentowała wartość 351 milj. £. Poza