Magazyn6101

89

Gat. 1. C. pospolity [H. Lupulus Lin.]. W. t. 216.— Ziele wieloletnie ; z korzeniem prawie - drzewiastym, pionowym lecz gałęzistym w poziome w odnogi daleko rozpłożące się i jakby członkowate. Łodygi ma liczne, czasem przeszło na 30' wijące się w lewo po różnych przedmiotach, okrągławo-wielokątne, dęte, miękko-cierniste, gałęziste, wysmukłe. Liście naprzeciwległe, długoogonkowe, sercowate, dólne głębo-ko-5łatowe, środkowe 3łatowe, najwyższe całkowite; ich łaty jajowate, z podstawą klinowatą, ostrokończyste, grubo i koń-czysto piłkowane, z wićrzchu ciemnozielone i bardzo szorstkie, spodem bledsze i prawie - gładkie z drobniuchnemi kropeczkami żółtawemi— a tylko z nerwami szorstkimi: przy listki zaś jajowate, kończyste, całobrzegie, wzniesione i mię-dzylistne. Wićchy męzkie naprzeciwległe, na 3" długie, z kwiatkami wiszącymi, żółtawo - zielonymi lub nieco- cisawymi. Bazie żeńskie jajowe, wielkości grochu, parzyste lub w gronach w kątach liści. Szyszki cisawo - żółte, do 1 '/>" długie, jajowe, chrzęszczące, drobniuchnemi jakby ziarenkami żółte-mi obsypane.— Dość pospolity po zaroślach i chrustach po nad rzókami, oraz po wybrzeżach lasów— w całój Europie i Ameryce pólnocnćj, a w odmianie samiczój znacznie uprawiany; kwitnie w lipcu i sierpniu.

Lókarskiemi są szyszki chmielowe— oonus v. str obili v. fructus Humuli t>. Lu pul i, mocno i odurzająco wonne, a smaku gorzkiego i korzennego; które od jakiegoś czasu w zapomnienie puszczone, znowu miejscami przepisywanemi bywają— jako środek wzmacniający, podnoszący trawienie, lekko pobudzający, pędzący mocz, uspakajający kurcze i rozpędząjący zastoiny brzuszne ; zewnętrznie zaś w postaci kąpieli i obkładów— w wyrzutach skórnych, w stwardnieniach i rozwolnieniach części ciała. Działanie to winny one lupulinowi, wydzielonemu wpostaci drob-niuchnych kropeczkowatych żółtych bryłeczek, na powiórzchni liści i o-woców. Młode wypustki, jako wypustki Chmielą— turiones Lupuli dawniój bywały zadawanymi: także i korzenie zastępy wały długo wprowadzoną późniój sarsapary llę.

RODZINA XXXIL.

Balsamodajne [Balsamifluae Blume.].

Kwiaty oddzielnopłciowe w baziach; z okrywą 4-łatko-wą, odpadającą. Bazie męzkie czasem nieco gałęziste, wiet-kie; pręciki liczne pomięszane złuseczkami; nitki krótkie i szydełkowate; główki 2woreczkowe, podłużnie - mosznowate, otwierające się w podłuż. Bazie żeńskie z łuseczkami w liczbie nieoznaczonćj, otaczającemi jajniki, pospajanemi z sobą i rozrastającemi się; jajniki 2komorowe, wielozalężkowe; zalążki uczćpiono w okrąglegle; szyjki 2, wybiegłe z jajnicz-