Magazyn6 201

80

zarodek bezbiałkowy; Ustnie wypukłe, grube i mięsiste; ro-stck utopiony i górny.

Gat. 1. D. pospolity lub lezszypułlcowy [Q.RoburLin.J. W. t. 211).— Drzewo 120' dorastające, a do 6' i więcej w średnicy; z korą głęboko popękaną, czarniawo - szarocisawą; z pniem nagle ku górze cieńczejącym; z gałęziami rozłoży-stemi i pokrzywionemi, z których najmłodsze szare. Liście jego roczne, przewrotniejajowato - podłużne, tępe, okrągławo-zatokowe, w podstawie zaokrąglone lub też klinowato-serco-wate, za młodu delikatno i żółtawo-oliwkowe a omszone,— póżniój skórzaste, ciemnozielone i lśnące, spodem modrawe i zupełnie nagie, do 5'/a" długie a około 3‘/a" szórokie,— na ogonkach 1 — l*/_a" długich. Kwiaty równoczesne. Bazie męzkie po 2 lub po lej poskupiane przy podstawie młodych pędów, zielonawo-żółte, na 2" długie; z łatkami okwiatu równo-wązkiemi , długorzęsowemi: kwiatki żeńskie na końcach pędów parzyste lub po 3 i 4 razem, bezszypułkowe; znamion najczęściej 5, wydłużonych, szkarłatnych. Żołądź eliptycznie podłużna, na 1 uługa, bezszypułkowa, króciuchno kończy-sta, cisawa,— objęta łusczakicm półkulistyra, brodaweczko-wato-łuseczkowatym, szarym, miękkowłosym.— Tworzy wielkie lasy, zwłaszcza między 45° a 60° szerokości geograficznej w Europie; kwitnie zaś w maju i czerwcu.— [Q. sessi-1 i flora Sm.].

Bardzo pospolitym było dawniśj użycie lćkarskie kory i łołędzi dębowych— cortei et glandes Quercus, a dużo rzadszóm liici i lute żaków— folia et calyculae v. cupulae Quercus: dziś za ś tylko dwie piórwsze jeszcze miówają niejakie zastósowanie; albowiem, korę jako ściągającą Uczą u ubogich wypadki na które kora chiny wskazana, używając jćj w okładach lub kąpielach; żołędzie zaś mocno wyprażone w postaci kawy iolędziowij, zalecają dzieciom wątłym— zwłaszcza zoł-zowatym i krzywicowatym — w wyniszczeniach ltrśskowych i t. p: a nie zbyt dawno odzywano się za użyciem liści również ściągających— tak wewnętrznie jako i zewnętrznie — w krwotokach i śluzotokach.

Gat. 2. D. szypulkowy [Q. pedunculata Willd.]. W. t. 219.— Długo za odmianę poprzedzającego poczytywany; wszelako wydatnie od niego różny: wiekiem i wzrostem w dwójnasób wyższemi; grubością odziomka od dołu do góry prawie równą; liśćmi krótko- (bo ledwie na 2—4"') ogonkowymi, węższymi, w podstawie sercowatymi, zupełnie nagimi, głębiój-zatokowymi; kwiatkami żeńskimi po 1 lub 3, na 1 cal długiej szypułce osadzonymi; słupkami wydatniejszymi; owocami o-bławymi, na 16"'długimi, długoszy pułkowymi; wreszcie porą kwitnienia dużo wcześniejszą. — Rośnie wraz z pospolitym lecz pojedynczo, i podobnież onemu używa się.

Gat. 3. D. dfbiankowy [Q. infectoria Oliv.]. W. t. 220. -— Zaledwie krzew drzewkowaty na 6' wznoszący się, z pniem