378
nćj wielkości; z pestką to twardą i grubą, to łamną i cienką— w rozmaitym stopniu; nasieniem zaś żółtóm.— Pierwiastkowo roślina perska, dziś rozpowszechniła się już niemal po całój Europie, z wyjątkiem północ.ićj, kwitnie w kwietniu i maju.
Znane każdemu orzechy włoskie, od dawna nie małego eą użytku lekarskiego jako orzechy niedojźrzałe— nuces Juglandis im-maturae, równie jak i z dojźrzałych kora orzechów zewnętrzna lub łupina orzechów zielona— cortex uucuin Juglandum ex-tcrior v. putamen nucum Juglandum viride, rdznwiejąca palce i nader cierpkogorzkawa,— jako wzmacniająco - ostra w osłabieniu trawienia, skłonności do czerwiów, różnych zakażeniach, wyrzutach skórnych uporczywych, wrzodach mdłych, w zołzach, krzywicy, kile i t. p. Z nasion wytłoczony olój orzechowy—oleum nucum Juglandum, wybornie ze wszech miar zastępuje olój migdałowy i oliwę, któremu przytóm skutki przeciwczerwiowe przepisywano.
RODZINA Cl V.
Kwiaty umiarowe, drobne, obu- lub najczęściój przez zronienie jedno-płciowe, w gronach albo wióchach. Kielich wolny, 3—4—5wrębny, trwały. Korona z płatków w liczbie odpowiednićj łatkom kielicha, naprzemianległych i większych od nich, osadzonych pod krążkiem okrągławym albo obrączkowym— i wolnym lub zrosłym z dnem kielicha, w przedkwi-tnieniu częściej łusczynowatych niż dachówkowatych. Pręcików osadzonych wraz z płatkami 2 razy od nich więcej, płodnych,— z których połowa naprzeciwległa płatkom zwykle krótszych: nitki wolne albo podstawami z sobą zrosłe: główki wewnątrzwrotne, 2woreczkowe, otwierające się w podłuż. Jajnik wolny, beztrzonkowy, 2—5komorowy: komory 2zaląż-kowe: zalążki uwieszone obokległe u wierzchołka kąta wewnętrznego: szyjka pojedyncza albo czasem żadna; znamię całkie lub 2—5łateczkowe. Owoc zwykle pestczak, w miaż-dżu z 2 do 5ma pestkami kostnemi, przez zronienie łnasiono-wemi,— z obowocnią suchą, niekiedy rozpadającą się łusczy-nowato, zwykle żywiczną: rzadko kiedy torebka pękająca przez przegrody, z komorami przez zronienie lnasionowemi, a z wowocnią kostną. Nasiona obłe lub tóż kątuwałe, niekiedy ściśnione i obwiedzione błoniastym brzegiem: bez białka. Zarodek prostoległy; listnie marszczkowano-zfałdowane, rzadko płasko-wypukłe; rostek krótki, górny.— Drzewa albo krzewy, z sokiem balsamicznym lub żywicznym; z liśćmi na-przemianleglymi, nieparzystopierzastymi albo 3listkowymi,— o listkach naprzeciw- lub naprzemian-ległych, całobrzegich czy piłkowanycli, najrzadziej przejżrzysto-kropeczkowanych; zprzy-