NDIGCZAS0034762589

Początki taternictwa. 73

Dlatego też podróży Soczyńskiego z roku 1825 nie należy lekceważyć; jest ona jeszcze zupełnie wyjątkowem zjawiskiem i jedną z najpoważniejszych wypraw, jakie historja taternictwa może wskazać w tym czasie. Wycieczka jego na Łomnicę była drugą znaną wyprawą polską na ten szczyt; — którą z rzędu jest wyprawą wogóle — trudno o tern coś pewnego powiedzieć i chcę się od tego powstrzymać. Janusz Chmielowski, który w swoich Przyczynkach do monografji Łomnicy (Wierchy R. II. Lwów 1924) ułożył chronologję pierwszych ośmiu wypraw na ten szczyt, w dawnej nomenklaturze niemieckiej noszący nazwę: Kesmarker Spitze, — wyznaczyłby jej zapewne miejsce pomiędzy wyprawą siódmą z roku 1822 lub 1823 oficerów austrjackiego sztabu generalnego, robiących pomiary trjangu-lacyjne, a o całe dziesięć lat od naszej wyprawy późniejszą — wyprawą, według jego badań ósmą: J. H. Blasius, G. Hartlaub i A. hr. Keyserling, dnia 25 września 1835 roku.

Chmielowski w^swojej pracy, mogącej być przykładem, jak tego rodzaju badania należy przeprowadzać, pominął jednak, dawszy się uwieść zbytniemu krytycyzmowi — wyprawę na Łomnicę z roku 1818 — Beu-dant’a, geologa francuskiego, autora pracy: Voyage mineralogique et geolo-gique en Hongrie pendant l'anne 1818 (Paris 1822, t. 3). — Beudant zwiedził w Tatrach — opieram się na badaniach Posewitz’a (op. cit. str. 27) — jedynie dolinę Zielonego Stawu Keżmarskiego i szczyt Łomnicki, którego wysokość oznaczył na 2427 m. — Warto zaznaczyć, że Pauli podając tytuł (w swojej tece 5373 Bibl. Jagiell.) artykułu, zupełnie zapomnianego: Kiran-dulas a Łomnicri scucsra w piśmie Csalad Kónyoe (Pest 1856), — zanotował obok i jego zarazem treść: „tu opisuje [autor artykułu] Szmeks-Tatra-Fured, z którego przez górę Kammchen (Kisgerinczen) do doliny Kolbaku (Kahl-bachnak, t. j. Łysianek) do Łomnicy, na której byli niemcy: Pfisterer,

Keżmarku, urządziła wycieczką w góry — jak zaś przypuszcza — do Zielonego Stawu Keżmarskiego. Inaczej interpretuje przekaz, podany przez Genersicha — G. A. Hefty (por. G. A. Hefty und dr. J. Vigyazo: Ausfuhrlicher Faber durch die Hohe Tatra. Kesmark 1922, str. 47); według niego miałaby to być młoda małżonka Hieronima Łaskiego. Zarówno Posewitz, jak i Hefty podaja zgodnie datą wycieczki — 1565. Wiadomości te są sprzeczne, bo Hieronim Łaski zmarł tragicznie w r. 1542 w Krakowie; wdowa zaś po nim Anna Kurozwącka zm. w r. 1553. Syn ich i nastąpca w Keżmarku — Olbracht Łaski, ożeniony był po raz pierwszy z Katarzyną Buczyńską z Olszyn, wdową po Jerzym Se-redym; drugi raz w r. 1564 zaślubił blisko 50-letnią słynną Beatą Kościelecką (zm. w r. 1576); trzeci raz ożenił sią z francuską Sabiną de Sćrć (zm. w r. 1620). Która z wymienionych małżonka obu Łaskich — ma zaszczyt być pierwszą „taterniczką", nie można na razie rozstrzygnąć z powodu niedostępności odnośnych źródeł historycznych.