NDIGCZAS0034762579

Kronika 261

s

k ą ; najliczniej występuje rodzina Geome-tridae ; maximum występywania wypada w Tatrach o 2 — 4 tygodnie później niż na nizinach; ilość gatunków zmniejsza się przy posuwaniu się w górę, przyczem przełomową linją graniczną jest granica regla dolnego ? górnego (1200 m.). W Tatrach występują często odmiany ubarwione ciemno, a skrzydła przednie gatunków górskich wykazują tendencję ku zwężeniu w stosunku do gatunków nizinnych.

Pięknem uzupełnieniem prac nad fauną motyli Tatr są prace St. Stacha (22 — 23) dotyczące Podhala. Rdzeń fauny podhalańskiej stanowią gatunki pospolite w półn.

\ środkowej Europie, nizinne i podgórskie. Element górski występuje w ilości około 20%.

Faunie Podhala poświęconą jest również praca J. Fudakowskiego (4) o ważkach okolic Czarnego Dunajca i Nowego Targu (21 gatunków). Elementów górskich brak. J. Noskiewicz (18) podkreśla ubóstwo fauny żądłówek w Tatrach: 101 gatunków u stóp Tatr. Ilość ta w górę szybko się zmniejsza, tak, że na wysokości 1000 m. występują tylko 16 gat. a w krainie kosodrzewu górnego (1800 — 2100 m.) już tylko 3 gatunki. Z wymienionej liczby 101 gat. 52 są nowe dla Tatr polskich.

Praca W. Stefańskiego (25) daje wykaz nicieni 23 gat.) zamieszkujących mchy w Tatrach polskich — ogromna większość gatunków jest nowa nietylko dla Tatr, ale i dla Polski.

R. Lityński streszcza w swej pracy (14) wyniki wieloletnich badań nad fauną wio-ślarek tatrzańskich, rezultat zbadania 120 stawów i kałuż. Ogółem występuje w Tatrach 27 gatunków. Ciekawą jest rzeczą, że strona północna Tatr posiada faunę bogatszą i bardziej urozmaiconą, aniżeli południowa, ale za to na południu poszczególne gatunki zachodą wyżej w góry.

Ilość gatunków zmniejsza się przy posuwaniu się w górę, i w stawach najwyższych występuje zwykle tylko 1 gatunek Chydorus sphaericus.

Brtykuł dr. K. Steckiegoo świstaku (24) posiada charakter artykułu popularnego.

Mapa zoogeograficzna R. Jakóbskiego (5) jest pierwszą w literaturze obejmującą wszystkie ziemie polskie. Tatry zostały oznaczone na niej w postaci czerwonej plamy, reprezentującej wraz z kilkoma innemi krainę podalpejską dzielnicy alpejskiej. Z granic zasięgów poszczególnych gatunków dotyczą Tatr granice rozmieszczenia kozicy, motyla Rpolla i węża Eskulapa (zaznaczę jednak, że ten ostatni gatunek w Tatrach, o ile mi wiadomo, nie występuje, przeprowadzanie więc granicy jego zasięgu przez Tatry nie odpowiada rzeczywistości. Ref.)

Z powyższego widać, że zoologja polska

0    Tatrach nie zapomniała i jak się zdaje, w przyszłości zainteresowanie nie tylko się nie zmniejszy, lecz raczej, przeciwnie, wzrośnie. Komisja fizjograficzna Polskiej Akademji Umiejętności w Krakowie powzięła myśl zestawienia listy zwierząt dotychczas dla Tatr polskich podanych, co będzie stanowiło podstawę dla badań dalszych. Cały szereg specjalistów opracowuje przygodnie lub też planowo poszczególne grupy zwierzęce. Badania te są popierane przez wyżej wymienioną Komisję Fizjograficzną zasiłkami, niestety ze względu na brak funduszów, niewielkimi. W większym jeszcze stopniu badania naukowe na terenie Tatr i Podhale popiera Muzeum Tatrzańskie im. Dra T Chałubińskiego, które, pomimo że samo walczy z ciągłym brakiem funduszów na najkonieczniejsze potrzeby, oddaje badaczom Tatr bezinteresownie umeblowane pokoje, przez co umożliwia im pobyt w kosztownem Zakopanem. To też jeśli w najbliższych latach wyżej przyłączona lista prac faunistycznych wzbogaci się szeregiem nowych, będzie to zasługą przede-wszystkiem tych dwóch instytucyj.

W. Roszkowski

P. Witołd Niesiołowski, em. pułkownik,

1    członek komisyi fizjograficznej P. Rkademii Umiej, zajął się zbadaniem motyli i ciem na Podhalu, powiększając grono pracowników naukowych, znajdujących punkt oparcia w Muzeum Tatrzańskiem. Rezultaty swych prac ogłasza p. Niesiołowski w „Polskiem czasopiśmie entomologicznem" popularyzując też wiedzę o motylu tatrzańskim zwanym „ftpollo".

Prace ludoznawcze dotyczące Podhala. Równomiernie z ogólnym rozwojem badań etnograficznych w Polsce, wzrasta też w ostatnich czasach ilość publikacyj poświęconych Podhalu.

Więc przedewszystkiem nasze wydawnictwa zbiorowe i czasopisma jak „Prace i materjały anłropologiczno-archeologiczne i etnograficzne“ wydane przez komisję antropologiczną ftkad. Umiej , jak „Lud" wyd. przez Tow. Ludoznawcze we Lwowie, miesięcznik krajoznawczy „Orli lot“, wydawany w Kra-