page0051

— 37 —

sobianiu ich do otrzymania łask świętych, ażeby niemi wzmocnieni mogli i zadanie życia doczesnego rozwiązać jakoteż wieczne życie pozyskać. Szkoła tedy zajmuje w społecznem życiu odnośnie do rodziny, państwa i Kościoła centralne stanowisko. Najbliżej centrum znajduje się koło rodzinne; z rodziny wyrasta pojedynczy ustrój państwowy, z »domu rodzinnego ojczyzna«. Państwo więc przyłącza się jako drugie koło do „pierwszego; jako trzecie koło przystępuje Kościół obejmujący wszystkie rodziny i państwa: dlatego całkiem słusznie można go nazwać rodziną narodów. Lecz wszystkim tym kołom za punkt środkowy służy szkoła. Szkoła więc należy do tych wszystkich trzech kół społecznych i ma im służyć; jest głównym organem ludzkiego społeczeństwa, tak w jego objawie rodzinnym, jak państwowym i kościelnym.

Ten obraz tych trzech społecznych kół ze szkołą jako wspólnem centrum uzmysławia także jeszcze inną głębokiego i wielkiego znaczenia prawdę! Życie szkolne może się tylko wtenczas prawdziwie rozwijać i błogie owoce wydawać, jeżeli rodzina, państwo i Kościół harmonijnie szkołą się opiekują i dla niej działają i te wielkie formy życia ludzkiego społeczeństwa wtedy najwięcej zyskują, jeżeli szkoła ma wzgląd na wszystkie te trzy koła i reprezentuje w koncentryczny sposób rodzinę, państwo i Kościół. W ten sposób zyskują koła społeczne, zyskuje też i szkoła. Oby to, ta tak ważna sprawa powszechnie uznawaną była! Tylko tam gdzie rodzina, państwo i Kościół harmonijnie współpracują nad wychowaniem ludzkości stosownie do swoich stanowisk i zadań, mogą błogie skutki pokoju rozwinąć się należycie dla całego społeczeństwa!

2. Z tego stosunku wywiązują się ważne obowiązki z jednej strony szkoły dla rodziny, państwa i Kościoła, z drugiej zaś strony rodziny, państwa i Kościoła dla szkoły.

AJ Odnośnie do rodziny ma być szkoła:

a) dalszym ciągiem wychowawczej działałnośei domu rodzicielskiego, musi się więc z nią połączyć i ją uwzględniać. Szkoła nie jest jakiemś dla siebie samej istniejącem urządzeniem, nie ma jakiegoś izolowanego od innych utworów bytu, lecz powstała z rodziny i nie może się od niej jako swego pnia odłączyć, jeżeli chce skutecznie działać. Dlatego

http://rcin.org.pl