page0080

70

począwszy od Kartezyusza. Ale, oddalając się od jednej ostateczności, popadnięto w drugą. Spiry-tualizm nie przyznawał tego, co należało ciału, materyalizm natomiast zaprzeczał ducha. Platon w starożytności i cały ruch filozoficzny od Kartezyusza, który w swych Principes de la Fhilo-sophie (T. 5, 8, 9) mówi: „Nous somiaes par cela seul que nons pensons^u, zrywając z kato-lickiemi tradycyami, wyobrażali sobie człowieka jako ducha, do którego ciało było zastosowane. Kartezyusz, Leibnitz i Lotze twierdzą, że dusza mieszka 'tylko w ciele, nie zostając z niem w bliższym związku życiowym; mieszkanie to jest luźniejszym jeszcze związkiem, niż u Platona. Dusza bezwątpienia była zjednoczona z ciałem, lecz wedle tej opinii, jako podróżnik z gospodą, do której zawitał na chwilę, jak jeździec z koniem, który go nosi; każdy ze składników miał życie swoje własne, dusza działająca ze swej strony i ciało również,

Ale wobec tego dualizmu stanęło pytanie, które koniecznie trzeba było rozwiązać: jakim sposobem te dwie substancye, tak różniące się od siebie swą naturą, ciało i dusza, oddziaływają na siebie.

Dla wyjaśnienia niezaprzeczalnej harmonii zjawisk, jakie się równocześnie objawiają w ciele i w duszy, zjawisk czucia i ruchu, wymyślono trzy systemy: „harmonię z góry ustano-wioną**, „przyczyny okazy onalne" _T „wpływ fizyczny**.

http://rcin.org.pl