70 Summa teologiczna
nic łaski zawierają się w mądrości bożej. Lecz aniołowie widzą samą mądrość bożą, która jest Jego istotnością. Zatem aniołowie znają tajemnice łaski.
Zarzut trzeci. Oprócz tego, aniołowie nauczają proroków, jak to widać u Dionizego Cael. Hier. cap. IV. Lecz prorocy znali tajemnice łaski, mówi bowiem Amos III, 7: nie czyni Pan Bóg słowa, jeśliby nie objawił tajemnicy swej sługom 'swoim, prorokom. Zatem aniołowie znają tajemnice łaski.
Lecz przeciwnem jest, że nikt nie uczy się tego, co zna. Lecz aniołowie, także najwyżsi, pytają się o boże tajemnice łaski i uczą się ich, powiedziano bowiem w Cael. Hier. c. VII, że Pismo św. wprowadza pewne istotności niebieskie stawiające pyta na samemu Jezusowi i ucząze się wiedzy bożej o Jego działalności dla nas i Jezusa wprost ich nauczającego, jak to widać u Iz. LXIII, 1, gdzie ąniołom pytającym się Któż to jest, który idzie z Edom, odpowiada Jezus: Ja który mówię sprawiedliwość. Zatem aniołowie nie znają tajemnic łaski.
Odpowiadam, że w aniołach jest dwojakie poznanie. Jedno mianowicie naturalne, według którego poznają rzeczy zarówno przez swoją istotność jak przez idee wrodzone. I tern poznaniem nie mogą aniołowie poznać tajemnic łaski. Te bowiem tajemnice zależą od czystej woli Boga; jeśli zaś jeden anioł nie może poznać myśli drugiego, zależących od jego woli, tern mniej może poznawać te rzeczy, które zależą jedynie od woli Boga. I tak wnioskuje Apostoł I Kor. II, 11: co jest człowieczego, nikt z ludzi nie wie, jedno duch człowieczy, który w nim jest. Także też co jest bożego, nikt nie wie, jedno Duch Boży ■).
Istnieje zaś i drugie poznanie aniołów, które ich czyni szczęśliwymi, którem oglądają Słowo, i rzeczy w Słowie. A tern mianowicie widzeniem poznają tajemnice łaski, jednak nie wszystkie, ani też nie wszyscy jednakowo, lecz według tego, jak Bóg chce im objawić, według słów Apostoła, I Kor. II, 10: Lecz nam Bóg objawił przez Ducha swojego. W ten sposób jednak, że wyżsi aniołowie głębiej oglądający mądrość bożą poznają w samem widzeniu Boga więcej tajemnic i wyższe rzeczy, które okazują niższym,
*) Vulg.: bo któż z ludzi wie co jest człowieczego, jedno duch człowieczy, który w nim jest.