page0090

82 Summa teologiczna

Odpowiadam, że to co się mówi o poznaniu rannem i wieczornem u aniołów wprowadził Augustyn, który pod sześcioma dniami, w których, jak czytamy, Bóg wszystko uczynił ks. Rodzaj l I, nie chce by rozumiano te zwykłe dni, które się mierzy obrotem słońca, skoro czytamy, że słońce uczynione zostało dnia czwartego, lecz dzień jeden, to znaczy poznanie aniołów przedstawione sześciu rodzajami rzeczy. Jak zaś w zwykłym dniu rano jest początkiem dnia, a wieczór jego końcem, tak poznanie prapoczątku bytu rzeczy nazywa się poznaniem porannem; a odnosi się ono do bytu rzeczy w Słowie. Poznanie zaś samego bytu rzeczy stworzonej, o ile on polega na własnej naturze, nazywa się poznaniem wieczornem; byt rzeczy bowiem wypływa od Słowa, jak od jakiegoś pierwotnego początku, a ten wypływ kończy się na bycie rzeczy, który mają we własnej naturze.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Wieczór i rano nie przyjmuje się w poznaniu anielskiem według podobieństwa do przymieszki ciemności; lecz według podobieństwa początku i końca. — Albo można powiedzieć, że nic nie. przeszkadza, jak mówi Augustyn w IV Sap. Gen. ad Litł. (c. XXIII), że coś w porównaniu do czegoś jednego nazywa się światłem, a w porównaniu do czegoś drugiego, nazywa się ciemnością. Jak naprzy-kład życie wiernych i sprawiedliwych w porównaniu do bezbożnych nazywa się światłem, według owych słów Efez. V, 8: byliście niekiedy ciemnością, lecz teraz jasnością w Panu, a jednak to życie wiernych w porównaniu do życia chwały nazywa się ciemnem, według owych słów II Piotr I 19: macie*) mowę prorocką, której się dzierżąc, jako świecy w ciemnem miejscu świecącej, dobrze czynicie. Tak więc poznanie anioła, którem poznaje rzeczy w ich własnej naturze, jest dniem w porównaniu do niewiadomości lub błędu, lecz jest ciemnem w porównaniu do widzenia Słowa.

Odpowiedź na drugi zarzut. Poznanie ranne i wieczorne należy do dnia to znaczy do aniołów oświeconych, którzy są różni cd ciemności, to znaczy od złych aniołów. Dobrzy zaś aniołowie poznając stworzenie nie tkwią w niem, coby znaczyło zaciemniać się i stawać nocą, lecz samo to odnoszą do chwały

*) Vulg. mamy mocniejszą mowę prorocką.

http://rcin.org.pl