page0066

— 52 -

chowawcą nietylko w szkole, ale też tak samo i poza szkołą; jego zachowanie się poza czasem szkolnym oddziaływa szkodliwie albo korzystnie na szkołę. Jest to może punkt, na który niejeden wychowawca i nauczyciel za mało uwagi zwraca, a który może leż rozwiązuje zagadkę, dlaczego niejedna szkoła nie wydaje należytych owoców.

Omawiając ten ustęp musimy zwrócić uwagę osobliwie na:

a)    zawodowe,

b)    domowe,

c)    obywatelskie i

d)    religijne życie nauczyciela.

a) Zawodowe życie nauczyciela poza szkołą.

1. Dalsze kształcenie się nauczyciela jest rozwojem szkoły. Nauczyciel ma wychowywać i nauczać, dlatego dalsze jego kształcenie się jest podwójne: moralne i intelektualne. W obydwóch kierunkach powinien być nauczyciel dla swoich uczniów zawsze co raz doskonalszym wzorem; dlatego nigdy nie powinno być u niego »dosyć«, lecz tylko energiczne całą jego istotę przenikające * naprzód «. „Qui non procedit, re-cediłf‘. »Kto nie postępuje naprzód, cofa się«. Powiada stare przysłowie. »Największymi mistrzami są ci, którzy nie przestają nigdy być uczniami«.

a)    Seminaryum może dać tylko podstawy; nauczyciel zaś ma sam teoretyczny i praktyczny gmach wykonać i udoskonalić.

b)    Doświadczenie poucza, jak prędko to, czegośmy się wyuczyli traci na żywości i świeżości i jak szybko ulatnia się, jeżeli się go od czasu do czasu na nowo w umyśle nie odświeża. Powtarzanie, repetycya jest tu także matką umiejętności, przez którą staje się żywotną, wielką i silną. Dopiero przez powtarzanie staje się wiedza korzystną i pożyteczną umiejętnością.

c)    Im więcej ktoś się uczy, tern żywszy obudzą się w nim popęd do wiedzy, tern silniejsza żądza co raz obfitszych i gruntowniejszych wiadomości. »Tylko nadęte pól wykształcenie mniema, że już opanow ało zupełnie cały obszar w iedzy, gdyż nie ma żadnego pojęcia o jej rozmiarach-*. (Kehrein).

http://rcin.org.pl