111
czono powyżej, częstsze są na północy, gdzie klimat jest zimny, ale też znaczniejsze zmiany temperatury, niż w ciepłym klimacie południa. Tylko, że wpływ klimatu nie jest tak wyraźnym jak wpływ pór roku. ponieważ krzyżuje się z licznemi czynnikami, ze stosunków społecznych wynikającemi.
Obserwowano także wpływ pory dziennej i dnia w tygodniu. Obliczenia te są dosyć ciekawe, jakkolwiek zbyt szczupły zakres obserwacyi, nie daje należytej rękojmi pewności. Guerrv obliczył 6587 samobójstw podług dni w tygodniu z wyróżnieniem jeszcze płci samobójców. W stosunku 1000 wypadło 157 we wtorek, 15'J we czwartek, 152 w poniedziałek, 149 w środę, 137 w piątek, 136 w niedzielę, 112 w sobotę. Wypadkowe te objaśniają wpływem jaki na usposobienie człowieka wywierają rozpoczynające się z początkiem tygodnia trudy powszedniego życia, znajdujące chwilowe uspokojenie przy nadchodzącym dniu spoczynku niedzielnego. Oharakterysty-cznein jest przytem, że dla mężczyzn najcięższym dniem okazuje się poniedziałek wraz z sobotą, najlżejszą niedziela, dla kobiet wprost przeciwnie. Dni pracy cięższe dla mężczyzn, na których głównie spoczywa troska o środki utrzymania, przeciwnie wolny czas święta otwiera pole frasobliwym myślom niewiasty, od których mąż znajduje sobie dystrakcyę w rozrywkach ruchliwszego życia męzkiego. Wypadkowym tym dosyć odpowiada obserwacya samobójstwa w porach dnia wszelako tylko 1156 wypadkami (w Prusach) zbrojna 1). Z liczby tej wydziela się: 274 w nocy, 225 z rana, 200 przedpołudniem, 132 po południu, 180 wieczorem, 85 w południe. Chwila posiłku południowego j odpoczynku wieczornego zdaje się wywierać wpływ dodatni, odpowiedni wyżej wskazanemu — końca tygodnia. Wprost zaś przeciwnie działa przedłużony odpoczynek nocy, pory ciemności, guseł, zaklęć i złych duchów, czyli złych myśli. Dla płci żeńskiej jednak stosunkowo gorzej oddziaływać się zdaje czas poranny, rozpoczynający troski dzienne, może dla tego, że pędząc życie regularniejsze, więcej używa nocy podług właściwego jej przeznaczenia. Przeciw nie południe a nawet czas południowy, te najważniejsze cli wiło dla gospodyni, na kobietę, bardziej niż na mężczyznę, oddziaływają ujemnie.
Nie jest bez znaczenia dla fizyognomiki samobójstwa wybór jego narzędzi. Ten podrzędny czynnik materyalny okazuje się zależnym
Zob. „Zeitscbrift d. Preus. Statistischen BHreau“ 1871, s. 95.