page0123

119

podobny wyjaśnia Lockyer mgławice kuliste i podługowate; posługując się zas rezultatami analizy spektralnej przedstawia rozwój dalszy mgławic w gwiazdy i słońce. Przy gwiazdach zmiennych (np. nova Persei, nova Aurigae itd.) rozróżnia Lockyer 5 przypadków różnych:

1)    Jeżeli wielkość, barwa i widma obydwóch gwiazd są jednakowe, wówczas obie mają źródło wspólne w tej samej mgławicy, posiadającej dwa ośrodki zgęszczenia.

2)    Jeżeli wielkości gwiazd podwójnych a zmiennych są równe, lecz barwa i widma różne, wówczas gwiazda, która zdradza widmo lepiej rozwinięte, posiada masę mniejszą.

3)    Jeżeli wielkości gwiazd są niejednakowe, wówczas gwiazda o barwie słabszej posiada masę mniejszą od drugiej i obie wtedy mogą pochodzić z tej samej mgławicy; jeżeli gwiazda mniejsza ma widmo słabsze, jest to znakiem, że gwiazda mniejsza powstała z innej mgławicy, że jest przyczepkiem do gwiazdy większej.

4)    Jeżeli masa obydwóch gwiazd jest jednako wielka i obie krążą około wspólnego środka ciężkości, to pochodzą z jednej mgławicy, mają barwę jednakową, światło oraz widmo takie samo.

Wreszcie 5) jeżeli ich masy są niejednakowe, wówczas gwiazda mniejsza przebiegnie stadya swego rozwoju w tempie szybszem. Wśród tej grupy spotkać można najczęściej połączenia gwiazd z mgławicami. W końcu nagłe rozbłyśnięcie światłem jaśniejszem u gwiazd zmiennych wyjaśnia Lockyer przesuwaniem się peryodycznem rojów meteorowych po powierzchni gwiazdy danej, przyczem meteoryty uderzają o cząstki zewnętrzne gwiazdy.

śladami Lockyera poszli A. Meydenbaueroraz L. Zehn-der²), który w niejednym punkcie zmodyfikował hypotezę astronoma angielskiego.

Krytyka. Hypoteza Lockyera cieszyła się pewnem uzna-' niem wśród ziomków jej autora, ale i to raczej dla niewątpli-

*) Por. A. Meydenbauer: Spuren meteoritischer Aufsturze in Deutschland. Das Weltall. VII, 1906, str. 90 n.

*) Por. L. Zehnder: Die Mechanik des Weltalls. Freiburg in Br. 1897 (Mohr); tegoż: Das Leben im Weltall. Tamże 1904.

http://rcin.org.pl