page0129

119

POEZJA EUFRATEJSKA

zwrócił się znowu do trupa Tiamat, rozpłatał jej czaszkę i cielsko na dwie poły, niby płaskiej ryby; jedną z nich pokrył niebiosa, na których zbudował sobie Eśarrę ( = Olimp babiloński), i w którym przeznaczył siedziby dla Anu, Ellili Ei.

V    tjabliczka opisuje rozgraniczenie, które Marduk poczynił między siedzibami wielkich bogów Anu, Ellila i Ei, dla których stworzył sobowtóry w gwiazdach zodjaku. Przez to położył podwaliny pod rachubę czasu. Stworzył nadto Marduk księżyc i przepisał mu bieg jego i czasy, stworzył ziemię, którą umieścił nad wszechoceanem i przeznaczył ją na mieszkanie dla przyszłych ludzi i na świątynię dla bogów. Na widok tego bogowie oddają cześć Mardukowi, sławiąc jego potęgę i czyny.

VI    tabliczka. Wzruszony tem Marduk postanawia stworzyć ludzi ze swej krwi i z ziemi, aby zamieszkiwali ziemię i służyli bogom. Na to bogowie odpowiadają pochwałą dla Marduka, ich mściciela i stwórcy świata.

VII    tabliczka podaje właśnie tekst hymnu, jaki bogowie zanucili. W hymnie tym sławią oni Marduka, wyliczając krótko jego czyny i jego boskie przymioty i nadają mu 50 tytułów, jak np.: Asari, Asar-alim, Asar-alim-minna, Tutu, Tutu-zi-ukinna, i t. d., odpowiednio do jego przymiotów i czynów.

Oto krótka treść eposu. Jego warjanty z Asyrji różnią się tem od babilońskich, że na miejscu Marduka kładą imię Aśśura. Z tego wynika, że Enuma-eliś był nietylko poetycznym utworem, ale i dokumentem politycznym, który miał uzasadniać polityczną przewagę Babilonu nad światem; bo Marduk, bóg miasta Babilonu, jest stwórcą świata, panem bogów i twórcą nowego porządku.

b) Epos o Gilgamesie jest bezwątpienia największym i najpiękniejszym utworem poetycznym Babilonu. Znany on jest dziś szerszym kołom publiczności dlatego, iż na XI tablicy podaje opis potopu. Epos składa się z 12 tabliczek, każda o 6 kolumnach, z których jednak niestety wiele części jest zniszczonych. Tekst obecnie znany pochodzi z bibljoteki Aśśurbanipala w Niniwe; jest to odpis, częściowo zmieniony, ze starszego oryginału z czasów pierwszej dynastji babilońskiej, a więc z XXII wieku przed Chr. Utwór opowiada o czynach i przygodach Gilgameśa, króla miasta Uruk (bibl. Erech), a przedewszystkiem o jego gorących ale bezskutecznych staraniach, aby sobie zapewnić nieśmiertelność ciała.

I tabliczka wprowadza bohatera, opisując jego przymioty i czyny. Gilgameś to nadczłowiek o wielkim rozumie i tajemniczej wiedzy, silny i odważny, który wzniósł mury miasta Uruk, gdzie dla Iśtary zbudował świątynię Eanna. Do tych robót zmusza on całą ludność męską, co wywołuje powszechne skargi, które dochodzą aż do niebios. Matka bogów Aruru, proszona by temu zaradzić, stwarza podobnego Gilgameśowi nadczłowieka Eabani (Enkidu?), który działalność Gilgameśa ma na inne tory skierować. Eabani żyje początkowo jako człowiek leśny, razem ze zwierzętami, o które się stara i które

http://rcin.org.p!