page0125

XIII, POEZJA EUFRATEJSKA

Epika i liryka były równie bogato rozwinięte w Mezopotamji. Epos babiloński opiewa prawie że wyłącznie tematy mitologiczne i to w formie opowiadającej, łącząc przytem zjawiska życia politycznego i społecznego na ziemi z pierwszemi przyczynami powstania świata i działalności bogów. W tym procesie kosmogoniczno-ziemskim bogowie zajmują stanowisko odrębne; są jakby przesłannikami bohaterów-herosów w ich władzy nad światem, tak jak herosi przedpotopowi są przesłannikami właściwej ludzkości. A ponieważ według wierzeń babilońskich we wszechświecie panuje wieczysty bieg obrotowy wypadków, więc i to, co się dzisiaj rzeczywiście dzieje, musiało już kiedyś mieć miejsce; wskutek czego wypadki dawniejsze są niejednokrotnie typem wydarzeń dzisiejszych. Innemi słowy: historja dzisiejsza miała już swe typiczne odbicie i wzory w wydarzeniach kosmicznych. Tak więc epos babiloński jest streszczeniem poglądów i wierzeń ludów eufratejskich (Sumerów, Babilończy-ków, Asyryjczyków i Chaldejczyków) o bóstwach i o wszechświecie.

Utwory babilońskie są anonimowe (nazwisk autorów, czy kompilatorów nie znamy), bo powstawały one głównie w świątyniach, a służąc kultowi przybierały najczęściej bezosobisty charakter. Nawet liryczne wylewy duszy, odnoszące się do religji, mają najczęściej tę samą pieczęć, wyciśniętą na sobie.

Poezja babilońska składała się ze strof dwóch- lub czterowierszowych; każdy wiersz z dwóch członów, każdy człon przynajmniej z dwóch akcentów rytmicznych. Tak zw. paralelizm członów, znany z poezji hebrajskiej, a dalej alliteracja, a nawet akrostycyzm, są nierzadkiem zjawiskiem, zwłaszcza w utworach lirycznych. Natomiast istnienia rymu nie zdołano dotychczas ustalić.

1. EPOS. Znane dotychczas eposy eufratejskie pochodzą z bibljoteki królewskiej w Niniwe (z VIII w.), dla której Aśśurbanipal kazał je zebrać i przepisać z bibljotek świątyń starobabilońskich. Ten szczegół świadczy wymownie, że są one znacznie starszego pochodzenia. Jakoż rozliczne wzmianki każą przyjąć, że większa część tych utworów pochodzi z II i IH-go tysiąclecia przed Chr. Katalogi bibljoteczne Aśśurbanipala wyliczają, prócz znanych nam eposów, cały szereg innych, których tekstu dotychczas nie odszukano.

http://rcin.org.pl

8*